40 jaar klokkenluidersgilde in Utrecht: 'Het gaat om de juiste bim-bam-klank'
Al vier decennia wordt de historische binnenstad van Utrecht elke zondagmorgen gewekt door de mannen en vrouwen van het Utrechtse Klokkenluiders Gilde. Het gilde werd op Kerstavond 1979 opgericht en sindsdien zijn de leden verantwoordelijk voor het luiden van zo'n 25 klokken.
Utrecht is wereldwijd een toonaangevende stad als het gaat om klokken. Zo beschikt de binnenstad over een verzameling van 57 luidklokken, waarvan er twintig meer dan 400 jaar oud zijn.
Oprichting
De klokken van de Dom werden vóór de oprichting van het gilde geluid door een groep padvinders. Ze deden dat onder de leiding van de stadstimmerman. Maar toen die met pensioen ging, moest er een andere oplossing worden gezocht.
"Toen dacht men: wat nu?", zegt Arie Noordermeer, secretaris van het klokkenluidersgilde in het NOS Radio 1 Journaal. "Touwen vervangen door elektrische motoren? Maar die padvinders vonden het leuk om het handmatig te doen en dus richtten ze het gilde op."
Je hoort de menselijk maat erin als je het handmatig doet.
Het gilde heeft inmiddels 900 leden van wie er tachtig zijn opgeleid als luider. Zij luiden ongeveer duizend keer per jaar handmatig de klokken in Utrecht. Die van de Dom, maar ook op zeven andere plekken in de stad. Sommige worden elke dag geluid, andere minder vaak.
"Wij vinden het in- en uitluiden toch veel mooier met de hand", zegt Noordermeer. "Bij een elektrische hoor je bij het opstarten meteen het zoemen van de motor. Op het moment dat je het met de hand doet, gaat dat schoorvoetender. Je hoort dan de menselijke maat erin."
'Bim' en 'bam'
Het luiden is niet alleen een klusje van de klok, het komt ook aan op gevoel. "De kunst is om zo zacht mogelijk te luiden, dat hij nog voldoende 'bim' en 'bam' zegt, maar niet een slag overslaat", zegt de secretaris. "Als je te hard luidt, dan ben je wel zeker van je 'bim'- en je 'bam'-klank, maar dat klinkt vaak niet mooi. Dus de kunst is om gelijkmatig te luiden."
En welke klok geeft volgens Noordermeer dan de mooiste bim-bam-klank? "De Mariaklok van de Domtoren", zegt hij. "Dat is de een-na-grootste klok en die heeft een heel mooie warme klank."
Zo klinken de klokken van de Domtoren:
