Ruslandstrategie van Blok: we blijven in gesprek met 'assertief' Rusland

Rusland probeert waar mogelijk EU-lidstaten tegen elkaar uit te spelen, keert zich steeds verder af van de internationale rechtsorde en treedt steeds repressiever op tegen bedreigingen voor de gevestigde orde. Dat schrijft minister Blok van Buitenlandse Zaken aan de Tweede Kamer.

De minister wijst erop dat Rusland doelbewust desinformatie verspreidt en spioneert. "Rusland beschikt over een offensief cyberprogramma." Hij noemt als voorbeelden desinformatie over MH17 en de poging om de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag te hacken.

"Het strategische belang van de Nederlandse politiek en rechtspraak is voor Rusland sterk toegenomen sinds het besluit van Nederland en Australië om Rusland aansprakelijk te stellen voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17", schrijft Blok. Dat aansprakelijk stellen gebeurde vorig jaar.

Nucleaire strijdkrachten

Maar de dreiging is niet alleen digitaal. "Rusland is de afgelopen jaren voortgegaan met op grote schaal te investeren in militaire capaciteiten en afschrikking", schrijft Blok. Met name in het Europese deel van Rusland zijn de Russische conventionele en nucleaire strijdkrachten daardoor, zowel kwantitatief als kwalitatief, sterk verbeterd."

De Russische "assertiviteit" leidt er volgens Blok toe dat de veiligheidssituatie van de Europese Unie minder voorspelbaar, minder stabiel en minder veilig is geworden.

Ook de situatie in Rusland zelf baart Blok zorgen. De staat heeft volgens hem de greep op de politiek, media en maatschappij verder verstevigd. "Daardoor is de mensenrechtensituatie de afgelopen jaren, ook op de bezette Krim, verslechterd."

Belangrijke geostrategische speler

Ondanks alles pleit de minister ervoor om in gesprek te blijven met Rusland en om vooral op economische gebied te blijven samenwerken. Beide landen zijn belangrijke handelspartners van elkaar.

"Als Rusland onze (veiligheids)grenzen overschrijdt, zal Nederland, zoveel mogelijk in internationaal verband, stelling nemen en op gepaste wijze optreden", concludeert Blok. "Tegelijkertijd is Rusland een belangrijke geostrategische speler op het Europese continent. Daarom is het cruciaal met Rusland in gesprek te blijven."

De brief is een reactie op een motie van de D66-Kamerlid Verhoeven en Stoffer van de SGP, die door de hele Kamer werd gesteund. De twee Kamerleden hadden om een Ruslandstrategie gevraagd. Eerder dit jaar kwam het kabinet ook al met een Chinastrategie.

Daarop kwam flinke kritiek vanuit de Kamer, zegt politiek verslaggever Wilco Boom, omdat daarin beperkt aandacht werd besteed aan de mensenrechtensituatie in het land. "Maar deze Ruslandstrategie lijkt aanmerkelijk kritischer, dus zal waarschijnlijk beter in de smaak vallen", zegt Boom.

Dat de minister benadrukt in gesprek te willen blijven met de Russen begrijpt hij wel. "Want hij weet dat Nederland te klein is om in zijn eentje veel te kunnen doen."

Correspondent David-Jan Godfroid beaamt dat. "Nederland doet er in het geopolitieke machtsspel niet veel toe in Rusland. Alleen MH17 is in het land politiek gezien een graat in de keel", zegt hij.

Toch denkt hij dat Rusland wel bereid is om de tafel te gaan met Blok. "De Russen willen namelijk met iedereen praten. Dat doen ze ook voortdurend. De vraag is wat de resultaten zijn van die besprekingen. Nederland heeft bijvoorbeeld een keer gesproken met de Russen over de aansprakelijkheidsstelling rond MH17. Niemand weet of er daarna meerdere gesprekken zijn gevoerd en of het iets heeft opgeleverd."