Thanksgiving in Nederland: 'Nog een excuus om lekker te eten'

Gevulde kalkoen, zoete aardappel en de traditionele pompoentaart. Niet alleen in Amerika is het vandaag Thanksgiving, ook Nederlandse huishoudens vieren deze feestdag waarop dankbaarheid en eten centraal staan.

Nederlandse kalkoenleveranciers laten weten dat er de afgelopen jaren steeds meer bestellingen worden geplaatst voor een kalkoen voor de vierde donderdag van november. Sommige ondernemers zien dit jaar een verdubbeling.

Het cateringbedrijf achter kalkoenbestellen.nl heeft de kalkoenverkoop door de toenemende vraag omarmd. Om de drukte rondom Thanksgiving en kerst aan te kunnen, heeft het bedrijf sinds dit jaar extra personeel aangenomen.

"Drie dagen voor Thanksgiving begint het spitsuur. Op maandag worden de kalkoenen bij ons geleverd, dinsdag bereiden we ze voor en op woensdag worden ze naar de klanten gebracht zodat ze donderdag op tafel kunnen worden geserveerd", zegt Hilde van Maanen die vooral levert aan klanten in de Randstad.

Zonder Amerikaanse roots

Onder hun klanten zitten vooral expats, maar ook wel mensen zonder Amerikaanse roots. "Het is natuurlijk lang niet zo groot als in Amerika, maar ik zie wel dat de aandacht ervoor in Nederland flink toeneemt", zegt ook Cor Holtman van lekkerekalkoen.nl.

Al een aantal jaar verkoopt hij vlees en sinds dit jaar ook kalkoen. "Ik merkte dat de tijd er rijp voor was, ook onder Nederlanders. Ik vier het inmiddels zelf ook. Het is een mooie gelegenheid om een dankwoord te zeggen. En ja: het is ook gewoon een excuus om lekker te eten."

Dat vindt Eline Koolen uit Den Bosch ook. Amerikaans roots heeft ze niet, maar dat weerhoudt haar er niet van om Thanksgiving te vieren. "Wij grijpen elk moment aan om lekker te eten te drinken". Ze viert het sinds een paar jaar en dat smaakt naar meer. Alleen die datum vindt ze wat onhandig. "We hebben het al met vier vrienden op een zondag gevierd. De echte donderdag kwam ons met kleine kinderen niet uit."

Leftovers op je boterham

Vanaf 14.00 uur stromen mensen binnen, iedereen neemt een gerecht mee en er wordt een dankwoord gezegd. "Vorig jaar hadden we de traditionele kalkoen met bijgerechten. Dit jaar stond een stoofpot op het menu. Het is niet te doen om met een kleine club mensen kalkoen te eten, dan eet je nog dagen lang leftovers op je boterham."

Naast een excuus om lekker te eten en drinken, is Thanksgiving volgens haar een alternatief voor kerst wat vaak met familie wordt gevierd. Ze denkt dat populaire Amerikaanse films en tv-series, zoals Friends en Will & Grace, hebben geholpen in het creëren van een beeld. "Dat zag er altijd zo gezellig uit, dat wilden wij ook."

Belangrijker dan kerst

De Amersfoortse Gitty U'Ren viert al 29 jaar Thanksgiving in Nederland. Zolang is ze namelijk samen met haar man, de van oorsprong Amerikaanse Bob U'Ren. Het feest is voor haar en haar gezin inmiddels belangrijker dan Kerst. "Mijn man woont al jarenlang in Nederland, heeft een Nederlands paspoort, maar het is toch iets waar je vandaan komt en met je meeneemt."

Thanksgiving wordt in huize U'Ren gevierd aan een grote tafel waar elk jaar een ander gezelschap aanschuift. Vaste prik is de kalkoen. Die koopt haar man weken van tevoren op een militaire basis. "Amerikaanse militairen op basissen in Nederland en Duitsland vieren Thanksgiving. Er komen dus jaarlijks honderden kalkoenen deze kant op. Het zijn Butterball-kalkoenen: kalkoenen die zijn ingespoten met boter. Het vlees is namelijk van zichzelf vrij droog."

Na het koken begint het eten, samenkomen en dank zeggen. "Dan kijken we terug op afgelopen jaar en zegt iedereen wat hij of zij heeft om dankbaar voor te zijn. Het is echt een mooi feest."

Gebrek aan commercie

Is dit dan het begin van een nieuwe traditie in Nederland? Het bedrijfsleven kan de populariteit van een Amerikaanse feestdag een zetje geven, maar dat ziet hoogleraar Amerikanistiek Mark Thompson (Rijksuniversiteit Groningen) niet snel gebeuren.

"Nederlanders zijn gek op de Amerikaanse cultuur, maar dit feest is lastig commercieel te maken. Het draait om vrienden en familie, niet om shoppen. Tenzij kalkoenleveranciers een deal sluiten met grote supermarkten, zie ik niet voor mij dat het hier echt groot wordt."

Dat denkt ook onderzoeker Irene Stengs van het Meertens Instituut en de Vrije Universiteit. "Het kan zijn dat een groeiend aantal mensen denkt: leuk, dat Thanksgiving, maar er is toch meer nodig. In Amerika is het ingebed in de geschiedenis. Thanksgiving is verbonden met het ontstaan van de VS. Daar is het ook een nationale feestdag. En hoewel we het hier in de donkere november maand gezellig vinden, zal het die lading in Nederland nooit krijgen."