'Angst heerst op de werkvloer van de Belastingdienst'
Het is slecht gesteld met de werksfeer bij de Belastingdienst. Medewerkers durven geen kritiek te geven op het beleid uit angst om hun baan te verliezen. Daarnaast voelen zij zich vaak niet gehoord door leidinggevenden. Dat blijkt uit een enquête van vakbond FNV.
De vragenlijst werd naar meer dan 3000 ambtenaren van de Belastingdienst en aanverwante diensten gestuurd. Ruim 935 van hen hebben geantwoord (.pdf) en volgens bijna iedereen heerst er een onveilige sfeer op de werkvloer. Mensen die kritiek hebben op het beleid worden op het matje geroepen en sommige van hen zijn hun baan verloren.
Cultuur aanpakken
Uit een eerder FNV-onderzoek bleek al dat een op de zes ambtenaren regelmatig door leidinggevenden onder druk wordt gezet om 'niet integer' te handelen. "Tegenspraak wordt niet geduld", zegt FNV-bestuurder Mieke van Vliet. Bijna alle medewerkers willen dan ook een onafhankelijk externe integriteitscommissie waar zij hun verhaal kunnen doen.
Een woordvoerder van verantwoordelijk staatssecretaris Snel zegt: "In het dossier rond de kinderopvangtoeslag is cultuur door de staatssecretaris genoemd als een van de dingen die aangepakt moeten worden." Volgende week spreekt Snel hierover met de Kamer.
Druk van bovenaf
Het is niet de eerste keer dat de verziekte werksfeer bij de Belastingdienst een onderwerp van gesprek is. Twee weken geleden deed oud-medewerker Pierre Niessen bij Trouw en RTL Nieuws een boekje open over zijn tijd bij de fiscus. Ook hij zegt nooit serieus genomen te zijn door de top van de Belastingdienst. "Het klopt helemaal wat Niessen heeft gezegd. Maar ook hij durft hier pas over te spreken nu hij met pensioen is", zegt Van Vliet.
Ook werd de klokkenluider in de zaak over kinderopvangtoeslag door leidinggevenden berispt. Eerder dit jaar kwam aan het licht dat honderden en mogelijk zelfs duizenden ouders ten onrechte waren aangemerkt als fraudeurs. De ambtenaar die de stukken gaf aan de rechter werd vervolgens geschorst en kreeg te horen dat zijn contract niet werd verlengd.
De Belastingdienst piept en kraakt al langer. NOSop3 maakte deze zomer een explainer over de problemen:
Dat de frustratie over de toeslagenaffaire groot is bij de medewerkers van de fiscus blijkt wel uit de reacties op het intranet van de Belastingdienst waarin RTL Nieuws en Trouw inzage hadden. Ambtenaren zouden daar hun frustratie en onvrede hebben geuit over de top van de Belastingdienst en eisen dat de betrokken leidinggevenden gestraft worden.
Staatssecretaris Snel schreef in september in een brief aan de Kamer dat hij de cultuur bij de Belastingdienst wil aanpakken. Zo moet er weer oog komen voor de menselijke maat en moet er meer vertrouwen binnen de organisatie komen. Maar volgens Van Vliet is de staatssecretaris nog weinig concreet en is niet duidelijk hoe hij dit voor elkaar wil krijgen.
Lijken in de kast
Dat laatste is te verklaren, zegt Snels woordvoerder tegen de NOS. "Het is nog maar heel kort geleden aangekondigd dat er ook op het gebied van cultuur ingegrepen gaat worden bij de Belastingdienst."
De vakbond benadrukt dat de echte cultuurverandering vooral van bovenaf moet komen. Leidinggevenden zouden moeten zorgen voor een veiligere werkomgeving. "Er is een heel lange weg te gaan. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard", zegt Van Vliet. Het helpt volgens haar ook niet dat nog niet alle problemen bekend zijn. "Het schandaal rond de kinderopvangtoeslag is niet het laatste. Er liggen nog meer lijken in de kast."
