'Sardientjes' protesteren in Italië tegen opkomst Lega
Heel zachtjes begint een klein groepje op het stampvolle Piazza Cavour in Rimini een volkslied van de regio Emilia Romagna te zingen. En gemoedelijk zingen de 7000 aanwezige demonstranten net zo zachtjes mee. Een vis in de hand of op het hoofd en een glimlach op het gezicht. Emilia ligt de mensen op het plein na aan het hart. En ze zijn niet bereid het zonder slag of stoot op te geven.
Dit is alweer de derde demonstratie in korte tijd voor de zogenoemde Sardientjes. Een toepasselijke locatie deze keer, want het Piazza Cavour ligt bij de oude vismarkt van Rimini. Maar dat is niet de reden waarom de locatie is gekozen, noch de naam van de demonstranten.
Nee, de Sardientjesprotesten zijn bedacht door vier jongeren uit Bologna. Ze zagen dat de anti-migratiepartij Lega meer en meer steun kreeg in hun regio. In de laatste peilingen staat de Lega zelfs op voorsprong om de gouverneur van de regio te leveren. "In de aanloop naar de regionale verkiezingen in januari trekt partijleider Salvini hier rond met zijn leugens en haat", zegt Mattia Santori, afgestudeerd rechtenstudent en een van de vier initiatiefnemers.
Naam was snel gevonden
Grote ambities hadden de vier jongeren aanvankelijk niet. Ze openden een Facebookpagina toen ze ontdekten dat Salvini anderhalve week geleden in Bologna zou zijn om campagne te voeren. Het viertal hoopte op een volle Piazza Maggiore, wat zo'n 6000 mensen zou moeten opleveren. Het werden er krap 15.000. Op elkaar gepropt als sardientjes in een blik. Een naam voor de beweging was daarna gauw gevonden. "We hadden absoluut niet verwacht dat het zo succesvol zou zijn", zegt Santori breed lachend onder zijn krullenbos. "Maar blijkbaar hebben we een vacuüm gevonden in het Italiaanse politieke speelveld."
Toen Salvini naar Modena ging trommelden de Sardientjes 7000 mensen op om te demonstreren. En nu zijn er opnieuw 7000 mensen aanwezig, omdat Salvini op zo'n 200 meter afstand een Lega-kantoor gaat openen. "Ik volg hem al sinds hij een politicus in Milaan is", zegt een gestoppelde man van rond de 50. "En het enige wat hij brengt zijn leugens en onkunde."
Even later zingt de man uit volle borst mee als het plein gezamenlijk 'Bella Ciao' begint te zingen. Een strijdlied van de partizanen die in de Tweede Wereldoorlog vochten tegen de fascisten. Emilia-Romagna kent een linkse traditie. De regio ligt in het hart van het rode Italië, maar dreigt opgeslokt te worden door het rechts-populisme van de Lega. Hoewel de Sardientjes officieel partijloos zijn (vlaggen, stickers of protestborden van politieke partijen zijn niet welkom), is duidelijk dat dit een roep is voor het behoud van de linkse waarden in Emilia.
'Ik ben bang dat het fascisme opnieuw opduikt'
"Ik ben niet opgegroeid met het oude fascisme. Maar ik ben zo bang dat het opnieuw zou kunnen gebeuren. De huidige trend is gevaarlijk", zegt de bestoppelde man. Een vrouw met diepe rimpels en een rode sjaal om haar nek gestrikt is wel met de fascisten opgegroeid. "Ik zag de bommen vallen in de oorlog. En ik hoorde de taal die de fascisten spraken. En dit is hoe het begint", zegt ze bezorgd.
Zo'n 200 meter verder lacht Salvini de voor hem overbekende zorgen weg. Voor het oog van enkele honderden supporters en journalisten knipt hij het lint voor het eerste kantoor van de Lega in Rimini door en grijpt de microfoon om de mensen toe te spreken. "Ze noemen je fascist als je simpelweg wilt opkomen voor de gewone Italiaan." Het publiek juicht hem toe.
Salvini kan nog steeds op de steun van ruim een derde van de Italianen rekenen. En hij is op koers om met zijn partij ook het linkse Emilia te veroveren. Een van zijn supporters snapt wel waarom: "Hij is ontzettend charismatisch. Enorm overtuigend als hij spreekt. Fascisme is iets van zeventig jaar geleden. Dat bestaat nu niet meer." Hij weet dat er Sardientjes niet ver van hem vandaan staan te protesteren. "Ze hebben gezegd dat het een vreedzaam protest zou zijn. Dus dan vind ik het prima."
Online deelt Salvini plaatjes van een kat die de visjes wel zal opeten. Of hij twittert bordjes gefrituurde sardientjes die hij die avond gaat eten. In Rimini trekt hij vlak voor zijn speech een jasje aan met een vis erop gedrukt. Ongetwijfeld bedoeld om de Sardientjes te tarten, en zijn publiek vindt het prachtig.
Maar ook de Sardientjes zelf lijken geen plan te hebben om mensen met elkaar te verbinden, of Salvini-supporters te overtuigen van hun ideeën. Plots verschijnt er boven het publiek een gigantische, blauwe, geknutselde sardien. Op stokken gedragen door een aantal jongeren. De tekst op de vis luidt: 'Magna Questa'. Vrij vertaald: 'Zie dit maar eens op te vreten'. Ofwel, ons kun je niet hebben omdat we daar te groot voor zijn.
De 7000 Emilianen zetten nog maar eens een gemoedelijk regionaal liedje in. Opnieuw gevolgd door het strijdlied 'Bella Ciao'. Want ze willen niet opgeven. Niet zonder slag of stoot.