Crisis in migrantenkamp Bosnië: 'Ze wachten tot er mensen dood gaan'
Mohammed slaat het tentdoek open. "Hier slaap ik", zegt hij. Zijn schuimrubberen matras ligt in een plas water. Het heeft de hele dag geregend. 's Nachts daalt de temperatuur tot het nulpunt. Alles blijft nat.
Drie maanden bivakkeert Mohammed uit Pakistan nu in het Bosnische Vucjak, een geïmproviseerd tentenkamp bij de Kroatische grens. 'Jungle kamp' noemen de migranten het. Er is geen stromend water, geen elektriciteit, geen toiletten, geen medische hulppost. Vanwege de slechte hygiënische omstandigheden heeft bijna iedereen schurft. "Dit is een plek waar dieren niet willen slapen," zegt Mohammed. "Maar als mens slaap ik hier."
In de zomer begonnen Bosnische autoriteiten migranten naar Vucjak te brengen. De bestaande opvangcentra waren vol, migranten sliepen in parken in de stad en de lokale bevolking begon te klagen. De gemeente wees een plek aan waar het lokale Rode Kruis tenten neer mocht zetten. De locatie: een voormalige chemische vuilstortplaats, vlak bij een gebied waar uit de oorlog overgebleven landmijnen liggen.
Mohammed vluchtte in 2013 uit Pakistan. Hij toonde correspondent Mitra Nazar de omstandigheden in het kamp:
Tussen de 500 en 1000 migranten verblijven in Vucjak, allemaal mannen. De politie brengt hier nog steeds mensen naartoe die ze van straat halen. Gezinnen met kinderen verblijven in andere opvanglocaties.
De enige hulp komt van het Rode Kruis. Vrijwilligers delen iedere dag maaltijden uit. Begin oktober luidde de organisatie al de noodklok over het kamp. Ze noemen het een inhumane plek en waarschuwen voor de uitbraak van ziektes. Het Rode Kruis vreest voor mensenlevens als het kamp niet snel wordt gesloten.
Bosnië heeft sinds begin 2018 ruim 40.000 migranten en vluchtelingen het land binnen zien komen. Zo'n 7000 mensen zitten nog vast in in het land. De Europese Unie stuurde vorige maand 10 miljoen euro naar Bosnië, te besteden aan nieuwe opvanglocaties. In het tentenkamp in Vucjak wordt geen geld gestoken, omdat het niet voldoet aan de eisen van humanitaire opvang.
De Bosnische autoriteiten staan al maanden onder druk om het tentenkamp te sluiten en met een andere locatie te komen. Voorstellen voor locaties worden keer op keer afgewezen, de ene keer vanwege protest van omwonenden, de andere keer door de EU omdat de alternatieve plek niet aan de eisen voldoet.
Het gaat nu om het redden van mensenlevens.
Intussen wordt het met de dag rampzaliger in Vucjak. Er is een aparte tent ingericht voor migranten met ernstige vormen van schurft zodat ze anderen niet kunnen besmetten. Een jongen met tuberculose is uit het kamp gehaald en naar een ziekenhuis gebracht.
Vrijwilligers lopen op hun laatste benen, zegt Husein Klicic van het Rode Kruis in Bihac. "Als dit nog langer doorgaat, vallen we allemaal om," zegt hij. "Dit kamp is buiten alle menselijke grenzen. We hebben storm gehad, tenten zijn kapotgeslagen, er is geen waterafvoer, alles lekt. Als het weer straks nog slechter wordt, zal dit kamp instorten." Het Rode Kruis spreekt van een humanitaire crisis. "Het gaat nu om het redden van mensenlevens."
Iedere dag proberen migranten de grens met Kroatië over te steken. Vanuit het tentenkamp verdwijnen ze in het bos, in groepjes met rugzakken op. Ze trekken naar de bergen, waar de Kroatische grenspolitie ze opwacht. Sommigen lukt het, anderen komen berooid terug. Ze vertellen dat de Kroaten hun spullen en telefoons in beslag nemen, sommigen komen terug met de sporen van stokslagen op het lichaam.
Ik denk dat ze wachten ze tot er mensen dood gaan, en dan komen ze de lijken ophalen
Vrijwel alle migranten in het kamp komen uit Pakistan en Afghanistan. Ze weten dat de kans op asiel in de EU voor hen klein is. Toch hebben ze maanden, soms jaren gereisd om hier te komen. Mensen laten zich door het Europese asielbeleid niet afschrikken.
Voor Mohammed zit er niks anders op dan vanavond weer op het natte matrasje in de tent te slapen. Eerder bracht hij zestien maanden door in Griekenland, waar hij in de asielprocedure zat. Het duurde zo lang dat hij besloot door te trekken. Binnen een week was hij via Noord-Macedonië en Servië in Bosnië terechtkomen. Nu wil hij naar Duitsland, daar woont familie.
Maar voorlopig kan hij geen kant op, en is hij bang voor de winter. "'s Nachts is het al onder nul, er is geen verwarming in de tenten," zegt hij. "Ik denk dat ze wachten ze tot er mensen doodgaan, en dan komen ze de lijken ophalen."
