Geëmigreerde Nederlanders houden vast aan eigen taal, cultuur en hapjes

'Apel moes', een stuk 'boterkook' of een paar 'speculates'. Niet ieder Nederlander die naar het buitenland is geëmigreerd weet nog hoe je de Hollandse lekkernijen precies spelt, maar bijna iedereen blijft ze eten. Uit onderzoek van de Taalunie en het Meertens Instituut blijkt namelijk dat de meeste Nederlandstalige emigranten vasthouden aan hun eigen taal en cultuur.

En dat is opvallend, vinden de onderzoekers. Nederlanders en Vlamingen die in de vorige eeuw naar het buitenland verhuisden, gaven hun eigen taal juist vaak op. Die tijd lijkt nu voorbij: van de bijna 7000 deelnemers aan het onderzoek spreekt 97 procent nog iedere week Nederlands, van wie twee derde meer dan acht uur per week.

Meertaligheid

Dat komt onder meer door sociale media en internet, zeggen de onderzoekers. Emigranten die vroeger in contact wilden blijven met achtergebleven familie en vrienden, waren aangewezen op brieven. Bovendien adviseerde de overheid na 1945, toen emigratie werd gestimuleerd, om hun moedertaal zo snel mogelijk los te laten.

Nu wordt het behoud van de moedertaal juist als iets belangrijks gezien, schrijven de onderzoekers. "En meertaligheid wordt positief beoordeeld." Meer dan 85 procent ziet de Nederlandse taal als kernwaarde van de eigen identiteit.

In je eentje bij de schoorsteen

Ook blijven veel emigranten feestdagen uit hun moederland vieren, zoals Sinterklaas en Koningsdag. Wel kan het best eenzaam zijn om "zo je best te doen om iets van de Nederlandse cultuur door te geven", schrijft een deelnemer. "In je eentje de liedjes zingen bij de schoorsteen, met kinderen die je met grote ogen aankijken. Op school werden ze vreemd aangekeken op deze traditie."

Naar schatting wonen er ongeveer 1 miljoen Nederlanders in het buitenland en zo'n 440.000 Vlamingen. De bijna 7000 deelnemers aan het onderzoek wonen in 130 landen; meer dan de helft zit permanent in Australië, de Verenigde Staten of Frankrijk.

Boerenkool met worst

De deelnemers reageerden het actiefst op een enquêtevraag over typisch Nederlandse of Vlaamse lekkernijen. Er kwamen bijna 11.000 antwoorden op de vraag welke lekkernijen ze regelmatig kopen, maken of naar verlangen. Op nummer 1 staat de stroopwafel, maar de expats noemden bijvoorbeeld ook Haagse hopjes, boerenkool met worst, roggebrood, Limburgse vlaai en Friese kruidkoek.

Nederlandstalige emigranten zeggen via Facebook regelmatig tips met elkaar te delen over waar bepaalde Nederlandse en Vlaamse producten verkrijgbaar zijn. Ook bestaan er online 'heimweewinkels' waar ze terecht kunnen.

Meer dan 95 procent van de ondervraagde emigranten leest volgens het onderzoek nog Nederlandse boeken en houdt het nieuws in het moederland nauwlettend in de gaten. Verder is meer dan de helft van de deelnemers lid van een Nederlandse of Vlaamse gemeenschap in het land waar ze wonen.

Informatiecentrum

De emigranten blijven in contact met hun moederland via sociale media, Skype, online kranten, digitale televisie en Nederlandstalig onderwijs. Wel hebben ze behoefte aan advies over hoe ze hun kinderen Nederlands kunnen blijven leren, aldus de onderzoekers.

Volgens de Taalunie en het Meertens Instituut zou een digitaal of fysiek informatiecentrum over de Nederlandse taal, cultuur en onderwijs de betrokkenheid van emigranten met hun moederland verder kunnen verstevigen.