Ieren en Noord-Ieren staan schouder aan schouder, alleen niet op het voetbalveld

"De rugbyers laten zien dat het wél kan, een Iers sportteam onder één vlag. Ik blijf hopen dat dat in de toekomst ook het geval zal zijn in het voetbal."

In de eerder dit jaar verschenen documentaire 'Division: The Irish Soccer Split' is Niall Quinn pleitbezorger van een samensmelting van de Noord-Ierse en Ierse nationale ploeg.

Quinn, goed voor 92 interlands voor Ierland en trefzeker tegen Oranje op het WK van 1990, staat daarin niet alleen.

Maar waarom zijn er eigenlijk twee voetbalbonden op het eiland? Daarvoor moeten we bijna honderd jaar terug in de tijd, om precies te zijn naar 1921.

Tot dat moment was er één bond voor het gehele Ierse eiland, genaamd Irish Football Association (IFA). De bond was gehuisvest in het Noord-Ierse Belfast, waar logischerwijs ook de meeste personeelsleden van de bond woonden.

Dat werd een probleem na de Ierse opstand van 1916, die het einde van de Britse koloniale overheersing inluidde. Noord-Ierland bleef echter gewoon Brits en de vele protestantse inwoners bleven zich verbonden voelen met het Verenigd Koninkrijk.

De Ieren moesten echter niets hebben van de Britten en dus ook niet van de in Belfast gehuisveste voetbalbond. In 1921 besloten de Ieren hun eigen voetbalbond op de richten, de Football Association of Ireland (FAI), met het hoofdkantoor in Dublin. Zo waren er ineens twee voetbalbonden op het eiland.

En ondanks diverse lijmpogingen is de situatie anno 2019 nog altijd hetzelfde. "Politieke redenen liggen daaraan ten grondslag", zegt de Ierse sportjournalist Stephen Findlater. "De meningen zijn verdeeld, maar voorlopig blijft Noord-Ierland als voetbalnatie liever deel uitmaken van Groot-Brittannië, dan dat het toenadering zoekt tot Ierland."

Steen tegen het hoofd

Pas in 1978, liefst 57 jaar na de afsplitsing, stonden beide landen voor het eerst tegenover elkaar op het veld. Het betrof een EK-kwalificatiewedstrijd, die zonder noemenswaardige incidenten in Dublin werd gespeeld. Een jaar later tijdens de return liepen de gemoederen aanmerkelijk hoger op.

Rond dat duel in Belfast werden verscherpte veiligheidsmaatregelen getroffen, niet in de laatste plaats omdat een paar maanden eerder bij een aanslag door de IRA achttien Britse soldaten waren gedood. De spanning in het stadion was om te snijden. Tijdens het duel kreeg de Ier Gerry Daly een steen tegen zijn hoofd gegooid.

Aanslag

Ook in november 1993, toen beide landen elkaar troffen in de WK-kwalificatie, liepen de spanningen hoog op. Ongeveer een maand voor de wedstrijd in Belfast vonden negen mensen, onder wie twee kinderen, de dood bij een aanslag door de IRA. Als vergelding werden in een pub in Greysteel acht mensen vermoord.

De Ierse ploeg nam om veiligheidsredenen het vliegtuig in plaats van de bus en werd vervolgens onder escorte van zwaar bewapende militairen naar het stadion gebracht. Tijdens de wedstrijd werden anti-katholieke liederen gezongen en waren sympathiebetuigingen te horen voor de wraakactie in Greysteel. Ierse fans bleven weg, een Ierse vlag ontbrak en het Ierse volkslied werd niet gespeeld.

In 'Division: The Irish Soccer Split' zoekt de voormalige Ierse bondscoach Brian Kerr, enigszins cynisch, ook naar een antwoord op het uitblijven van een samensmelting. "Dat zou betekenen dat de helft van de bobo's hun blazers moet inleveren. Geen tripjes meer, geen geschenken, geen mogelijkheid meer om in UEFA- of FIFA-commissies te komen. Eén Iers voetbalteam is volgens mij het beste, maar dat betekent niet dat het ook daadwerkelijk zal gebeuren."

Schouder aan schouder

In sporten als rugby, hockey en boksen is er wel saamhorigheid, al wil dat niet zeggen dat daar alles geruisloos verloopt.

Zowel Ierland als Noord-Ierland heeft een eigen volkslied, een eigen vlag en eigen kleuren. Om dat probleem te ondervangen heeft men gekozen om bij iedere sport een speciaal volkslied en een speciale vlag te tonen. Geen God Save the Queen of Amhrán na bhFiann, maar Ireland's Call, waarin onder andere wordt gezongen over eensgezindheid en schouder aan schouder te staan.

Als Noord-Ier heb je echter nog altijd de keuze om uit te komen voor Ierland of het Verenigd Koninkrijk. Een keuze die in vele sporten al op jonge leeftijd gemaakt moet worden. Wil een sporter tijdens zijn/haar carrière overstappen, dan mag de eerste drie jaar niet aan internationale wedstrijden worden meegedaan.

Rory McIlroy bleef liever buiten de discussie

Overstappen zou voor bijvoorbeeld hockeyers interessant kunnen zijn, omdat het team van het Verenigd Koninkrijk beter is en over meer financiële middelen beschikt. Dat biedt dus meer kans op (olympisch) succes. Ook stappen regelmatig spelers over om politieke redenen.

Dat zo'n keuze extreem moeilijk kan zijn, bewees de succesvolle Noord-Ierse golfer Rory McIlroy. "Hij moest voor de Olympische Spelen van 2016 ineens een keuze maken tussen Ierland en het Verenigd Koninkrijk", vertelt Findlater. "Terwijl het in golf nooit een issue was geweest. Om buiten de discussie te blijven, besloot hij toen om niet deel te nemen."

Noord-Ierland en Ierland zullen nooit elkaars beste vrienden worden, maar toch is een nationaal voetbalelftal met uitsluitend spelers van het Ierse eiland niet geheel ondenkbaar. Op korte termijn zal dat lastig zijn, maar ingewijden menen dat op lange termijn een samenvoeging wel degelijk mogelijk is. Ook wordt al enige tijd gesproken over een gezamenlijke competitie.

Maar zoals vaker in Iers-Britse kwesties werpt de politiek ook hier zijn schaduw over het eiland. Zolang de discussies rond Brexit niet zijn beslecht en niemand nog precies weet welke gevolgen dat zal hebben voor de grens tussen Ierland en Noord-Ierland, wagen ook de voetbalbestuurders zich niet aan al te grootse bespiegelingen.