Het protest in Hongkong houdt aan, want 'ideeën zijn kogelvrij'

• Jacqueline Eckmann

  redacteur Buitenland

Wereldwijd wordt er tegen regeringen geprotesteerd. Van Irak tot Chili. Van Libanon tot Bolivia. Ook op eigen bodem zijn er veel protesten. Maar in Hongkong houden demonstranten het al bijna een half jaar vol. Langer dan de andere landen.

In juni begon het protest vredig toen honderdduizenden Hongkongers in het weekend de straat op gingen. Ze protesteerden tegen de groeiende invloed van China en eisten het aftreden van hun regeringsleider Carrie Lam. De demonstraties werden uiteindelijk minder massaal maar wel steeds feller. Zowel de politie als de demonstranten gebruikten steeds meer geweld. Honderden actievoerders zijn inmiddels gearresteerd en er is zelfs al een dode gevallen.

En de strijd is nog steeds gaande.

Volgens China-correspondent Sjoerd den Daas is iedereen verrast over de duur van het protest. "Het vorige verzet in 2014, de zogenaamde paraplurevolutie, duurde 79 dagen. De huidige opstand duurt al veel langer. Iedere keer gebeurt er iets waardoor de woede weer ontvlamt."

Zoals toen activist Joshua Wong door de regering werd uitgesloten van verkiezingen. Of toen demonstranten werd verboden maskers te dragen, zegt Den Daas. "Het zijn allemaal vlammen in de pan die het felle protest nog meer aanwakkeren."

Ook de gebeurtenis van vanmorgen: toen een agent een demonstrant neerschoot, die ongewapend leek, wakkert meer protest aan:

Volgens een demonstrant, die anoniem wil blijven, blijven ze doorgaan, ondanks de toenemende vermoeidheid. Veel demonstranten studeren en sommigen werken en het demonstreren moet tussendoor. "Het is nu of nooit. Als ik moe ben, bedenk ik waarom we dit doen."

Dan kijkt hij naar de provincie Xinjiang waar de Oeigoeren door de regering in Peking overal met camera's in de gaten worden gehouden, zegt de demonstrant. "Zo kan het ook worden in Hongkong."

Het protest in Hongkong gaat over een ideologie tegen een sterk gecentraliseerde politiek, tegen China, legt Jacquelien van Stekelenburg, hoogleraar sociale verandering en conflict aan de Vrije Universiteit, uit. "Het gaat niet over een materieel aspect maar er wordt gevochten voor de vrijheid. Voor een ideologie willen mensen blijven vechten, dan is er geen compromis mogelijk."

De socioloog vergelijkt het met de strijd van een mier tegen een olifant. "Deze ideologische strijd zie je ook bij de Catalanen die tegen macht van de regering in Madrid strijden", zegt ze.

Verder spelen de sociale media volgens Van Stekelenburg in het protest van Hongkong ook een enorm belangrijke rol. Zo worden gewelddadige politieacties die zijn gefilmd daar verspreid. Maar sociale media hebben ook een andere rol. "Daar wordt de collectieve identiteit gebouwd en gedeeld."

Van Stekelenburg noemt als voorbeeld het lied Glory to Hong Kong dat door de protestbeweging overal wordt gezongen en al het nieuwe volkslied van Hongkong wordt genoemd. Het wordt ingezet tijdens bijeenkomsten in parken en winkelcentra en vervolgens gedeeld op sociale media. "Samen sterk, allemaal door sociale media, zo hou je het lang vol", aldus Van Stekelenburg.

Ook de anonieme demonstrant wil van geen ophouden weten. "Wij hebben geen andere keuze. Het is doorgaan of opgeven. Het moreel is nog steeds goed maar mensen zijn woedend, de situatie is duidelijk aan het escaleren."

Het lied Glory to Hong Kong: