Al jaren ziek, maar nog in dienst: morgen beslist de Hoge Raad daarover

Slapende dienstverbanden, waarbij je ziek gemeld bent maar wel gewoon in dienst, kunnen na morgen verleden tijd zijn. Duizenden langdurig zieken zijn waarschijnlijk nog steeds in dienst omdat hun werkgever geen transitievergoeding wil betalen. Steeds meer werknemers stappen naar de rechter omdat zij dit oneerlijk vinden. De Hoge Raad beslist morgen of de slapende dienstverbanden verboden moeten worden.

Stel, je bent al jaren ziek, maar je baas wil je niet ontslaan omdat hij dan een flink bedrag moet meegeven: de zogenaamde transitievergoeding. Nu betaalt hij minder, omdat je geen salaris krijgt en na twee jaar ziekte een arbeidsongeschiktheidsuitkering hebt gekregen. Daar betaalt je werkgever niet direct aan mee.

Op deze manier kan je tot je pensioengerechtigde leeftijd (nu 66 jaar en 4 maanden) op papier in dienst blijven. Zodra je die leeftijd hebt bereikt, vervalt het recht op die transitievergoeding. En waarom zou je werkgever je dan ontslaan? Vakbonden en betrokken juristen schatten dat dus enkele duizenden mensen in deze situatie zitten, want volgens de wet kan een werkgever niet verplicht worden om iemand te ontslaan.

Steeds meer werknemers klagen over deze slapende dienstverbanden, zegt Bert Kersten, gespecialiseerd jurist arbeidsrecht bij Stichting Achmea Rechtsbijstand. Kersten leidt een team juridische specialisten die ruim 850 mensen met een slapend dienstverband bijstaan.

"Sommigen kunnen moeilijk rondkomen van hun arbeidsongeschiktheidsuitkering en hopen dit aan te kunnen vullen met het geld van de transitievergoeding. Anderen willen hun nabestaanden het geld na kunnen laten omdat zij terminaal ziek zijn", vertelt Kersten.

Een van de mensen die Kersten bijstaat, is zelf jurist en kreeg twaalf jaar geleden last van hartproblemen. "Ik ging door mijn hartprobleem steeds minder werken en werd uiteindelijk arbeidsongeschikt verklaard", vertelt hij. Zijn werkgever weigerde hem te ontslaan en de transitievergoeding te betalen.

"Het lijkt wel alsof je niks waard bent als zieke werknemer. Ik heb helemaal geen contact meer met mijn baas, maar toch zit ik nog vast aan het bedrijf", zegt de jurist. Hij snapt niet waarom zijn baas hem niet gewoon ontslaat. "De transitievergoeding kan gecompenseerd worden, dus armer worden ze er niet van", zegt hij.

Na juridische druk

Een andere werknemer die Kersten bijstaat, werkte tot haar 64e in de gehandicaptenzorg. "Ik moest veel traplopen, mensen tillen en constant in onhandige posities staan. Het werk is fysiek en mentaal erg pittig", vertelt ze. De druk van werk en slijtage van haar botten zorgde ervoor dat zij niet meer kon werken.

"Mijn baas wilde mij nadat ik twee jaar ziek thuis zat niet ontslaan en de transitievergoeding zo omzeilen." De transitievergoeding zou voor haar een aanvulling zijn op haar arbeidsongeschiktheidsuitkering. Uiteindelijk heeft de zorgmedewerker na juridische druk op de werkgever haar transitievergoeding gekregen.

Vanaf april volgend jaar kunnen werkgevers de transitievergoeding terugvragen bij het UWV. Zo wil de overheid voorkomen dat werkgevers het dienstverband slapende houden en de werknemers in onzekerheid laten. Het volledige bedrag van de transitievergoeding kan gecompenseerd worden, maar dan moet de werkgever deze wel eerst voorschieten.

Dat een werkgever moet wachten op compensatie is een probleem, zegt werkgeversorganisatie VNO-NCW. Het bedrag kan oplopen tot tienduizenden euro's en sommige bedrijven hebben te weinig geld in kas om deze vergoeding uit te keren, vertelt een woordvoerder.

Volgens de werkgeversorganisatie is de omvang van dit probleem niet bekend. Het is volgens de woordvoerder dus ook niet duidelijk hoeveel mensen er met een slapend dienstverband richting hun pensioen gaan, en dreigen hun transitievergoeding mis te lopen.

Advies positief voor werknemers

Afgelopen september adviseerde de advocaat-generaal de Hoge Raad slapende dienstverbanden in de ban te doen. Vaak wordt een advies van de advocaat-generaal opgevolgd. Als de Hoge Raad dat nu ook doet, is een dienstverband slapende houden straks niet meer mogelijk.

Werkgevers moeten dan meewerken met het beëindigen van het dienstverband van langdurig zieke werknemers en de transitievergoeding voorschieten. "Voor veel mensen zal dit betekenen dat zij eindelijk duidelijkheid hebben en het werkende leven kunnen afsluiten", vertelt Kersten.