Voetbalbolwerk AC Milan in verval: 'Situatie te wijten aan mismanagement'

• Gijs Uilenbroek

Decennialang behoorden ze tot de beste clubs van Europa. Maar prijzen winnen AC Milan en Internazionale al lang niet meer. Niet in Italië en al helemaal niet in Europa. Wat is er aan de hand met de twee voetbalgrootmachten uit Milaan?

Vandaag deel 1 in het tweeluik over het voetbalbolwerk Milaan: de neergang van AC Milan. Morgen de wederopstanding van stadgenoot en eeuwig rivaal Inter.

Negen trainers in vijf jaar

Ze zijn er bij AC Milan inmiddels aan gewend: het presenteren van een nieuwe trainer. Met Stefano Pioli trad vorige week alweer de negende coach in de laatste vijf jaar aan.

Het tekent de enorme instabiliteit van de gevallen grootmacht. Na een beroerde start van het seizoen staat Milan dertiende in de Serie A.

Van zulke statistieken wordt bij de 18-voudig landskampioen niemand blij, weet inmiddels ook Pioli's voorganger Marco Giampaolo. Nog geen vier maanden na zijn aantreden moest hij alweer vertrekken uit stadion San Siro.

De laatste jaren behoort AC Milan in eigen land hooguit tot de subtop. Afgelopen seizoen vijfde in de Italiaanse competitie, daarvoor twee keer zesde, een keer zevende en in 2015 slechts tiende. De laatste landstitel van AC Milan dateert uit 2011.

"In principe wisselen bij elke topclub goede en mindere periodes elkaar af. Maar bij AC Milan is er nu wel meer aan de hand", zegt Renate Verhoofstad, sportjournaliste en kenner van het Italiaanse voetbal. "Soms kom je door pech in zo'n situatie, maar dit is te wijten aan mismanagement."

Sinds vorig jaar is de club in handen van het Amerikaanse Elliott. Dit hedgefonds nam het eigenaarschap over van de Chinees Yonghong Li. Die had de leiding over AC Milan op zijn beurt overgenomen van Silvio Berlusconi.

"Berlusconi had een idee en hield daar ook aan vast", zegt Verhoofstad over de Italiaanse oud-premier, die de club in 2017 na 31 succesvolle jaren verkocht. "Trainers als Fabio Capello en Carlo Ancelotti kregen het vertrouwen en wonnen jarenlang allerlei prijzen. Nu ontbreekt het al een tijdje aan visie bij Milan."

"Bij de huidige eigenaren draait het vooral om de financiële belangen. Bij Elliott geven ze niet om voetbal", zegt Alessandra Bocci, journaliste bij de Italiaanse sportkrant La Gazzetta dello Sport.

"Hun voornaamste doel is geld verdienen aan AC Milan. Ze hopen het merk op te waarderen en de club uiteindelijk met winst door te verkopen. Aan dure topspelers geeft Elliott het geld liever niet uit."

Financial Fair Play

Toch spendeerde AC Milan de afgelopen jaren de nodige miljoenen aan nieuwe spelers. Bijvoorbeeld in de zomer van 2017, toen er 200 miljoen euro over de balk werd gesmeten. Daar stonden slechts enkele tientallen miljoenen aan inkomsten tegenover.

Dat leidde tot vraagtekens bij de UEFA. De Europese voetbalbond oordeelde dat AC Milan zich niet had gehouden aan de regels van Financial Fair Play. Die schrijven voor dat clubs niet meer mogen uitgeven dan er binnenkomt.

Milan werd daarom deze zomer voor een jaar uitgesloten van deelname aan de Europa League, waarvoor de club zich afgelopen seizoen wel had gekwalificeerd.

Het was de uitkomst van een deal met de UEFA. AC Milan accepteerde de straf, om zo de tijd te hebben om de financiële huishouding op orde te krijgen en een langere uitsluiting van Europees voetbal te voorkomen.

Van het ontbreken in het tweede Europese clubtoernooi lag bij de 'Rossoneri' sowieso niemand echt wakker, weet Bocci. "AC Milan wil, net als veel Italiaanse clubs, alleen maar spelen in de Champions League."

"Maar zonder geld uit te geven aan topspelers kom je niet in de Champions League. En niet in de Champions League spelen, betekent geen geld. Het is wat dat betreft een vicieuze cirkel."

"Jarenlang was AC Milan de voorbeeldclub in Italië. Ze zagen Internazionale een beetje als het achterlijke broertje. Misschien hebben ze te lang daarop geteerd", zegt Verhoofstad. "Het is de wet van de remmende voorsprong. Er is te weinig innovatiedrang geweest."

Dat blijkt wellicht ook uit het rijtje van oud-spelers dat bij Milan de laatste jaren als trainer werkzaam was. Clarence Seedorf, Filippo Inzaghi, Gennaro Gattuso - allemaal legendarische voetballers, maar als coach niet in staat om hun club terug te brengen aan de top.

Op dit moment is de technische leiding van de club eveneens in handen van oud-spelers. Clubicoon Paolo Maldini (technisch directeur) en Zvonimir Boban (directeur voetbal) zijn sinds deze zomer gezamenlijk verantwoordelijk voor de voetbalgerelateerde zaken.

Het duo heeft het moeilijk. Maldini en Boban willen het liefst ervaren spelers aantrekken om nog morgen resultaten te boeken. Elliott heeft, zo liet Boban zich vorige week ontvallen, "andere dromen".

De Amerikaanse eigenaren willen vooral investeren in jonge spelers, die later nog financieel rendement opleveren. "Maar geen enkel team heeft ooit de Champions League gewonnen met alleen maar jonge spelers", luidde Maldini's reactie.

Het zijn veelzeggende woorden, die duidelijk maken dat er bij AC Milan nog altijd geen eenduidige visie heerst. Als de club ooit terug wil keren aan de top, is dat het eerste probleem dat zal moeten worden opgelost.