Zaans MC vervangt afvalsysteem vanwege resistente bacterie
Het Zaans Medisch Centrum zet een rigoureuze stap bij het bestrijden van een zeer resistente bacterie waarmee het al anderhalf jaar kampt: het ziekenhuis gaat over op een ander systeem voor afvalverwerking. Die ingrijpende maatregel heeft grote gevolgen voor het ziekenhuis en kost veel geld.
Het Zaans MC gebruikt sinds de opening van de nieuwbouw in juni 2017 een modern afvalverwerkingssysteem dat afval vermaalt. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om po's met ontlasting en urine, afval uit het laboratorium, etensresten en verbandmiddelen.
Dat systeem produceert pulp die op allerlei plekken in het rioolsysteem van het ziekenhuis verstoppingen veroorzaakt. Daardoor ontstaan talrijke overstromingen waarbij rioolwater het ziekenhuis inkomt. Bovendien zit de pulp die uit de vermalers komt vol bacteriën.
In deze video wordt uitgelegd hoe dat werkt.
"Het is pijnlijk duidelijk geworden dat je een dergelijk systeem niet zo maar kunt aansluiten op het riool van een ziekenhuis", zegt Jan Kluytmans, hoofd van de afdeling infectiepreventie in het Amphia Ziekenhuis in Breda en lid van het expertteam dat het Zaans MC te hulp heeft geroepen.
"Op de beelden die er zijn zie je gigantische hoeveelheden troep in het riool zitten. Je herkent de gekleurde dopjes van reageerbuizen uit het lab en de buizen zelf, in stukjes van een halve centimeter. Het is echt ongelofelijk wat een troep er in de leidingen zit. En dus weer naar boven komt."
Ook de constructie van het riool is onderzocht om te kijken of fouten daarin de problemen veroorzaakt hebben, maar dat blijkt niet het geval. "Dat riool is gewoon goed", zegt Kluytmans. "De onderzoekers hebben op kleine, ondergeschikte punten afwijkingen gevonden van de normen, maar die verklaren de huidige problemen van het Zaans MC niet."
James Cohen Stuart, de voorzitter van het expertteam, vertelt dat ook de ontluchtingskanalen van het riool op alle plekken die gecontroleerd zijn vol zaten met afvalpulp. "Die ontluchtingskanalen zijn bijna net zo lang en groot als het riool zelf. Als die verstopt zijn, raakt de afvoer van het afval verstoord."
Relatief goedaardige bacterie
Sinds februari 2018 zijn 39 patiënten besmet geraakt met de bacterie Citrobacter freundii. Die is ongevoelig voor de werking van vrijwel alle antibiotica en dat komt door het enzym NDM. Iemand die besmet is met zo'n bacterie is in eerste instantie alleen drager ervan, maar de bacterie kan ook een infectie veroorzaken.
Eén patiënt die een infectie opliep door de bacterie is overleden. Die was al ernstig ziek en het ziekenhuis maakte eerder bekend dat hij mogelijk aan de infectie is bezweken.
"De Citrobacter freundii is gelukkig een relatief goedaardige bacterie die niet heel erg ziekteverwekkend is", zegt Cohen Stuart. Vandaar dat maar weinig patiënten ziek zijn geworden. Het afgelopen weekeinde is de bacterie nog bij een patiënt aangetroffen en af en toe worden ook nog toiletten positief getest.
Vol organische stoffen
Cohen Stuart vindt het concept van waterzuivering bij een ziekenhuis op zich mooi. Het idee waarop het afvalverwerkingssysteem gebaseerd is, is in principe goed. "Het gaat om de uitwerking. Als iedereen er maar voor openstaat, kun je tot verbeteringen komen."
De belangrijkste vragen daarbij zijn volgens hem: is het gebruik van vermalers verstandig? Wat kun je er wel en niet mee afvoeren? Moet er iets aangepast worden aan het riool om het gebruik van het afvalverwerkingssysteem toch mogelijk te maken? Is hergebruik van het grijze water veilig?
Dat grijze water is het gerecycled afvalwater dat vol organische stoffen zit en daarom veel voedingsstoffen bevat voor bacteriëngroei. Milieuvoordelen lijken hier te botsen met patiëntveiligheid. Tot nu toe wijst alles erop dat vooral de vermalers de problemen veroorzaken. Die zijn in juni 2018 stilgelegd, vier maanden nadat de uitbraak ontdekt was.
Honderd keer gebeurd
Cohen Stuart: "Dat gebeurde vanwege de enorme verstoppingen die om de dag voor grote overstromingen zorgden, waarbij de rioolinhoud het ziekenhuis in kwam. Dat is wel honderd keer gebeurd."
Het Zaans MC heeft het advies van het expertteam om te stoppen met vermalers en recycling van rioolwater dus overgenomen. Er wordt ook geen gebruik meer gemaakt van de waterzuiveringsinstallatie.
