Gevangen in de regenboogtrui leerde Valverde te praten over depressie
Daar stond Alejandro Valverde afgelopen zondag weer, voor de negende keer op het podium van een grote wielerronde. Ditmaal als nummer twee in de Ronde van Spanje.
Maar voor het laatst droegen zijn schouders de regenboogtrui. Het felbegeerde tricot dat hem afgelopen jaar echter niet louter plezier heeft bezorgd, bekent de 39-jarige Spanjaard in een documentaire. Daarin onthult hij bovendien zeven jaar geleden in een depressie te zijn beland.
Een jaar in de regenboogtrui heet de docu die vanaf woensdag te zien is op de Spaanse betaalzender #Vamos. De titel refereert aan de kampioenstrui die Valverde in 2018 dan eindelijk in handen kreeg. Hij had al twee keer een zilveren medaille overgehouden aan een WK en zelfs vier keer een bronzen exemplaar, maar vorig jaar was hij in Innsbruck de beste van allemaal. Missie geslaagd, ultieme droom uitgekomen.
Vergat te genieten
Maar met het binnenhalen van de zo vurig gewenste buit verdween plots ook de wil om nieuwe successen te boeken. De honger om te winnen, dat beetje extra dat nodig is om een koers naar de hand te zetten, was weg. Zo ook het plezier in het fietsen. "Van binnen dacht ik: ik ben wereldkampioen, het hoogst haalbare", vertelt Valverde. "Maar het was een ramp. Ik vergat te genieten op de fiets."
"Het voelde raar om als enige met een ander shirtje in het peloton te fietsen. En ik wilde het ook zo graag goed doen. Ik wilde het shirt eer betonen, maar ik ging bijna aan de druk ten onder. Ik voelde me alleen op m'n gemak tijdens trainingsritjes met vrienden, in wedstrijden niet. Het was bijna een soort postnatale depressie."
Maar lang duurde dat niet. Naarmate het seizoen vorderde liet 'El Imbatido' (De Onverslagene) zich meer en meer gelden. Zo werd zijn toch al indrukwekkende palmares uitgebreid met de Spaanse wegtitel, een etappezege in de Vuelta a España en de tweede plaats in de eindrangschikking van die Spaanse ronde.
Paniek en angst
Het 'moeilijke' jaar in de regenboogtrui valt dan ook in het niet bij de zware periode die de renner doormaakte in 2012. Valverde vertelt openhartig over het jaar dat volgde op zijn schorsing van twee jaar die hij aan zijn wielerbroek had gekregen vanwege Operación Puerto, het omvangrijke dopingschandaal in Spanje waarin ook zijn naam was gevallen.
Hij vierde zijn terugkeer in het peloton begin 2012 met een fraai dagsucces in de Tour Down Under. Maar in maart, na een nog goede Parijs-Nice, ging het plots helemaal mis. Zijn dag begon met een enorme paniekaanval. Hij voelde zich duizelig, tintelingen gingen door het lijf en vooral: angst maakte zich van hem meester.
"Ik kon en durfde niet eens auto te rijden omdat ik duizelig was. Bij trainingen raakte ik in paniek bij rechte afdalingen. Ik reed in de Amstel Gold Race steeds achteraan in de groep. Ik volgde alleen maar, met steeds ploeggenoot Pablo Lastras bij mij in de buurt omdat ik bang was dat ik weer duizelingen zou krijgen."
Psychiatrisch patiënt
Valverde hoopte dat een bezoek aan een psycholoog soelaas zou bieden. "Maar dat hielp totaal niet. De consulten leken wel tien uur te duren. Ik kon geen antwoorden vinden en ik kwam er slechter uit dan ik erin was gegaan." De conclusie was snel getrokken. "Ik had een depressie en werd psychiatrisch patiënt."
En het jaar was in Australië nog wel zo sterk en hoopvol begonnen. Maar daar zat 'm ook de kneep. Valverde ervoer zijn zege daar in de koninginnenrit als een bevrijding, maar zijn lichaam reageerde heel anders. Dat herinnerde zich de stress en de pijn van de jaren tussen 2008 en 2011, de jaren waarin het onderzoek naar de grootschalige dopingzaak liep, gevolgd door de schorsing. "Alle spanning kwam er ineens uit."
Dankzij vele consulten en medicamenten kwam Valverde, die ondanks de flinke mentale dip in 2012 de Vuelta verliet met twee ritzeges en de groene puntentrui op zak, de depressie te boven. "De ziekte duurde een jaar. Het kwam onverwacht, maar moest overwonnen worden. Daarna werd alles weer geweldig."
Veel meer sporters
Met de wereldtitel als een van de hoogtepunten in zijn rijke wielerloopbaan. De last van de regenboogtrui heeft hem er mede toe aangezet om de documentaire te maken. "Plots voelde ik de noodzaak voor de camera te vertellen over die depressie. Het voelt voor mij als een bevrijding. En ineens weegt de regenboogtrui ook niet zo zwaar meer."
Valverde is niet de eerste topsporter die naar buiten komt met zijn verhaal over depressiviteit. Vorig jaar mei liet Barcelona-ster Andrès Iniesta weten in de aanloop naar het WK 2010 ermee te kampen te hebben gehad.
Valverde heeft er wel een verklaring voor. "We lijden allemaal, maar een persoon die constant in de belangstelling van het publiek staat, staat veel meer onder druk. Nu hebben Iniesta en ik erover verteld, maar ik weet zeker dat er veel meer sporters met deze problemen zijn. Maar voor alles is een oplossing."