Gerommel op Cyprus: Turkije en EU ruziën over gas in Middellandse Zee

Aan beide kanten van het eiland Cyprus kan je ze zien liggen: de boorschepen en boorplatforms. Sommige varen onder de vlag van de Republiek Cyprus, andere onder de Turkse vlag. En daar zit het probleem.

Ten zuiden van Cyprus, onder de Middellandse Zee, werd niet zo lang geleden gas gevonden. En ook al moet een deel van die velden nog nader onderzocht worden, toch is het gas nu al een bron van conflict. Want de grote vraag is: van wie is het?

Nergens over eens

Cyprus bestaat al sinds 1974 uit een Grieks deel, de Republiek Cyprus, en een Turks deel. De Griekse bevolking pleegde destijds een coup, waarop Turkije het noordelijk deel van het eiland bezette. Pogingen tot hereniging lopen sindsdien steevast op niets uit: de regeringen worden het nergens over eens. En de hoop dat de vondst van gas de relatie tussen de twee weer vlot zou trekken, blijkt tot nu toe tevergeefs. Zowel Turkije als de Republiek Cyprus vindt dat het recht heeft op de gasrijkdom.

Correspondent Sander van Hoorn voer naar een boorplatform in het gebied, en legt uit hoe dat zit:

Turkije en de Republiek Cyprus boren nu allebei ten zuiden van Cyprus naar gas. De Republiek Cyprus wordt daarbij gesteund door de Europese Unie, waar het land deel van uitmaakt. De EU zit immers te springen om het gas. Het zou EU-landen minder afhankelijk maken van gas uit Rusland, en het zou helpen bij de doelstelling om vervuilende energiebronnen als steenkool zoveel mogelijk uit te bannen. De EU heeft zichzelf als doel gesteld om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn.

Maar in het deel van de zee dat volgens de EU tot Grieks-Cyprus behoort, zoeken ook Turkse boorschepen naar gas. En dat is tegen de zin van de EU. De Turkse bezetting van Cyprus is nooit internationaal erkend, en de EU bestempelt de Turkse aanspraak op het noorden van het eiland als illegaal.

Exclusieve economische zone

Dat geldt dus ook voor de Turkse aanspraak op het stuk zee rond Cyprus, de zogenoemde 'exclusieve economische zone' (EEZ). Dat is de officiële term voor de strook tot 370 kilometer voor de kust van een land, waarbinnen dat land grondstoffen als olie en gas mag exploiteren.

De EU maakt zich kwaad om het feit dat Turkije boringen uitvoert in het gebied dat volgens hen deel uitmaakt van de EEZ van de Republiek Cyprus. In juli kwamen er daarom sancties: de ministers van Buitenlandse Zaken besloten de onderhandelingen over een overeenkomst voor de luchtvaart op te schorten, en er werd besloten voorlopig geen bijeenkomsten op hoog niveau meer met Ankara te houden.

Die maatregelen lijken op Turkije weinig indruk te maken. Aan de twee boorschepen die al op de Middellandse Zee actief waren, heeft het land deze maand een derde schip toegevoegd. Dat moet eind augustus beginnen met boren.