Canadese premier Trudeau schond regels door bemoeienis corruptiezaak

De Canadese premier Trudeau is buiten zijn boekje gegaan toen hij probeerde justitie te bewegen te schikken met een groot bouwbedrijf dat werd verdacht van corruptie. Dat oordeelt een toezichthouder van het Canadese parlement, die zich bezighoudt met het bestrijden van belangenverstrengeling in de politiek.

De toezichthouder rakelt een kwestie op die in de Canadese politiek enorme beroering heeft veroorzaakt. Het rapport komt ook nog eens op het moment dat de campagnes voor de verkiezingen van eind oktober net zijn begonnen.

De zaak leidde in februari tot het aftreden van de ministers Wilson-Raybould van Justitie en Philpott van Overheidsinvesteringen. Ook Gerry Butts, een belangrijke adviseur van Trudeau en bovendien zijn beste vriend, stapte op. Trudeau, die aantrad met de belofte van open en transparant bestuur, liep grote imagoschade op.

Minister die weigerde, werd overgeplaatst

Centraal in de affaire stond een corruptieschandaal rondom het bouw- en ingenieursbedrijf SNC-Lavallin, een multinational met het hoofdkantoor in Montreal en wereldwijd 50.000 werknemers. In Canada werken er 9000 mensen bij het bedrijf.

Trudeau wordt ervan beschuldigd dat hij een onderzoek heeft gedwarsboomd naar het betalen van ruim 30 miljoen euro aan steekpenningen door SNC-Lavallin in Libië, toen dictator Kadhafi daar nog aan de macht was.

De openbaar aanklager wilde het bedrijf daarom aanpakken en voor de rechter brengen, met steun van minister Wilson-Raybould. Het zou mogelijk voor jaren worden uitgesloten van Canadese overheidsopdrachten, maar Trudeau zou bang zijn geweest dat SNC-Lavallin uit Canada zou vertrekken als het zou worden gestraft.

Daarom drong hij aan op een schikking en probeerde hij zijn minister zo ver te krijgen dat ze de aanklager zou terugfluiten. Toen Wilson-Raybould dat weigerde, werd ze van haar plek gehaald en overgeplaatst naar het departement voor Veteranenzaken. Kort daarna nam ze ontslag.

Onafhankelijkheid ondermijnd

Trudeau erkent dat hij heeft geprobeerd zijn standpunt op te leggen, maar dat hij zich daarbij steeds aan de regels heeft gehouden. De toezichthouder oordeelt dus anders. "De premier heeft rechtstreeks en via hooggeplaatste medewerkers, verschillende wegen bewandeld om invloed uit te oefenen op Wilson-Raybould", schrijft hij in zijn rapport. Ook heeft Trudeau in zijn ogen de onafhankelijkheid van de openbaar aanklager ondermijnd.

De uitspraak van de toezichthouder kan politieke gevolgen krijgen voor Trudeau, die in het najaar herkozen hoopt te worden. Juridische consequenties zijn er niet. In een eerste reactie zei hij dat hij het niet eens is met alle conclusies in het rapport, maar dat hij het oordeel accepteert en dat de affaire niet had mogen gebeuren. Hij verdedigde zich met het argument dat hij wilde opkomen voor het belang van de Canadezen.