Buma/Stemra veilt 'per ongeluk' portret van oprichter en bekend componist

"Een bijzonder ongelukkige fout" van Buma/Stemra, zegt de woordvoerder achteraf. De auteursrechtenorganisatie voor componisten heeft in februari een portret laten veilen van de oprichter van Buma: Jan van Gilse (1881-1944), tevens een bekend componist. Bij een verhuizing werd besloten dat het werk niet past bij het nieuwe interieur. Daarop liet Buma/Stemra het schilderij online veilen door het Haagse Venduehuis der Notarissen.

Het portret, het enige schilderij dat ooit van Van Gilse werd gemaakt, is geschilderd door Heinrich Martin Krabbé (de grootvader van schrijver Tim en acteur Jeroen Krabbé). Hij portretteerde in 1924 ook twee andere bestuurders. Ook die werken zijn geveild, samen met flink wat andere kunst die het verhuisteam van Buma/Stemra eind 2017 niet mee wilde nemen naar het nieuwe pand in Hoofddorp.

Eén bieder

Het portret van oprichter Van Gilse bracht bij de onlineveiling 200 euro op. "Een gangbare prijs" voor een dergelijk werk, zegt de directeur van het Venduehuis. Al bestaan er werken van Krabbé "met een andere voorstelling" die duizenden euro's hebben opgeleverd.

Er was maar één bieder voor het portret: Thiemo Wind, musicoloog en oud-muziekredacteur van De Telegraaf. Het is dat hij bij het struinen naar historische prenten en muziekboekjes toevallig stuitte op het portret, en daarin Van Gilse herkende, anders had wellicht niemand meer van het schilderij gehoord.

Een van de bekendste opera's van Van Gilse, Thijl, werd vorig jaar groots opgevoerd op Vliegbasis Soesterberg (tekst loopt door na de video)

Wind herkende in het portret het "markante hoofd" van Van Gilse, die ook voorkomt in een boek van zijn hand dat toevallig ten tijde van de veiling uitkwam. "Ik durfde niet te geloven dat Buma dit schilderij zomaar te koop had gezet. Van Gilse was belangrijk als componist en dirigent, maar ook als belangenbehartiger. Dankzij zijn inspanningen krijgen componisten vanaf begin twintigste eeuw fatsoenlijk betaald als hun werk wordt opgevoerd."

Om te verifiëren dat hij niet per ongeluk een gestolen werk zou kopen, zocht Wind contact met de biograaf en de auteur van een boek over Buma. "Zij herkenden het meteen als een schilderij dat bij Buma hing. Ze waren totaal verbouwereerd. 'Hoe kan het dat deze organisatie, waarin jaarlijks miljoenen omgaan, zijn eigen geschiedenis niet kent?', was hun reactie."

Wind benaderde de interim-ceo van Buma/Stemra, Cees van Steijn. Die bevestigde dat het ter veiling werd aangeboden, weliswaar onder de verantwoordelijkheid van de vorige Buma/Stemra-baas. Tegen de Volkskrant zegt Van Steijn dat "het zomaar zou kunnen dat wij ons niet hebben gerealiseerd wie de man op het portret was". Zelf zegt hij eerlijk dat hij Jan van Gilse ook niet kende.

Mooie plek

Toch noemt Buma/Stemra het een fout dat het werk op de veiling is beland. "We erkennen de historische waarde", zegt de woordvoerder achteraf. Waar het schilderij hing in het vorige pand, weet hij niet. "Het zou kunnen dat het was opgeborgen." Wel hoopt de organisatie dat het portret een mooie plek zal krijgen, waar het tot zijn recht komt, mogelijk als bruikleen van de nieuwe eigenaar.

"Wat schattig dat Buma zich nu zo bekommert om het lot van het schilderij", zegt koper Wind. Naar eigen zeggen staat hij ervoor open een mooie plek te vinden voor het schilderij. Naar verwachting komt dat wel goed: "Het regent suggesties. Veel organisaties, ook openbare plekken, zijn geïnteresseerd. Ik ga deze zomer heel veel koppen koffie drinken."