Tot levenslang veroordeelde ontsnapt uit Iran
Een Iraanse Canadees die een levenslange gevangenisstraf in Iran moest uitzitten, heeft weten te ontsnappen naar Canada. Iran veroordeelde de 44-jarige Saeed Malekpour in 2008 ter dood omdat hij software voor pornografische websites zou maken. Vier jaar later werd zijn doodstraf geschorst, maar hij moest nog wel levenslang in de gevangenis doorbrengen.
De softwareontwikkelaar heeft zowel een Iraans als Canadees paspoort. Er is weinig bekend over de manier waarop hij wist te ontsnappen. Wel is duidelijk dat hij, na zware internationale druk, op verlof was, zegt Payam Akhavan, een mensenrechtenadvocaat die betrokken is bij de zaak, tegen de Canadese publieke omroep CBC. Malekpour was tijdelijk vrij, pakte die kans en vluchtte uit Iran naar Canada via een derde land, dat niet wordt bekendgemaakt, aldus Akhavan.
"Het was helemaal niet zeker dat het plan om hem naar Canada te brengen zou lukken. Dus we zijn allemaal erg opgelucht", zei Akhavan, die hoogleraar is in Internationaal Recht bij de Canadese McGill University en betrokken is bij het Permanent Hof van Arbitrage in Den Haag.
Buitengewoon behulpzaam
"Canada verwelkomt het nieuws dat Saeed Malekpour met zijn familie verenigd is", schrijft de Canadese overheid in een reactie. "We hebben gepleit voor zijn vrijlating." Vanwege privacyredenen wil het land de zaak niet verder toelichten. Volgens mensenrechtenadvocaat Akhavan was de Canadese overheid "buitengewoon behulpzaam".
Maryam Malekpour, de zus van de ontsnapte Saaed, postte een video op sociale media waarop diens aankomst op een Canadees vliegveld te zien is:
Als webprogrammeur ontwikkelde Malekpour een open-source-programma, dat voor iedereen gratis te gebruiken is, om foto's te uploaden op het internet. Volgens de Iraanse autoriteiten werd die tool gebruikt bij Perzische pornowebsites. Daarom werd hij in 2008 ter dood veroordeeld wegens "immorele en onislamitische" daden, hoewel Malekpour volhield niet betrokken te zijn bij de pornosites.
Malekpour was in 2004 geëmigreerd naar Canada, maar was in 2008 terug in Iran om zijn stervende vader te bezoeken, schrijft Amnesty International, dat zich al lang inzet voor zijn vrijlating. Tijdens dat bezoek werd hij opgepakt.
Marteling
In de gevangenis werd hij gemarteld, zeggen Malekpour en Amnesty. "De fysieke marteling was niets vergeleken met de psychologische kwellingen", schreef hij in een brief in 2010. Hij zat lang in eenzame opsluiting. "Ik kreeg constante bedreigingen dat mijn vrouw en familie zouden worden gearresteerd, dat ze me zouden vermoorden, als ik niet meewerkte."
Onder druk van de martelingen gaf hij toe dat hij had meegewerkt aan de website. "Mij was beloofd dat als ik mee zou doen aan hun neppe televisiebekentenis, ik voorwaardelijk of op borgtocht vrij zou kunnen komen." Dat gebeurde niet.
Tot nu. Malekpour is aangekomen in Vancouver en brengt tijd door met zijn familie. "Eindelijk is deze nachtmerrie voorbij", zegt zijn zus. "Bedankt Canada voor het leiderschap. En dank aan elke persoon die ons ondersteund heeft. Samen hebben we gezegevierd."