Andere Tijden Sport: Piet Keizer, de genialiteit van een nukkige linkspoot

Hij had een onnavolgbare schaar en een mysterieuze blik: Piet Keizer was een virtuoze linksbuiten in de gouden jaren 70 van Ajax. En toch stond hij altijd in de schaduw van zijn vroegere leerling, Johan Cruijff.

In 2017 overleed Keizer aan de gevolgen van longkanker. Na zijn dood bleef de voetbalwereld met onbeantwoorde vragen achter. Over zijn ruzies met Cruijff, de botsingen met coach Rinus Michels, en over zijn chronische misverstand met de rest van de wereld.

Van Hanegem uitte zijn lof voor de linksbuiten al tijdens zijn actieve carrière: "Johan Cruijff is natuurlijk ook een goeie, maar ik vind Piet Keizer de beste. Waarom? Het is een volmaakte speler. Als ik niet zou voetballen zou ik naar Ajax gaan, alleen om deze man te zien spelen", zei een jonge Van Hanegem in de tijd van zwart-wit-televisie.

Volmaakte, vergeten speler

"Daar is niets van gelogen", zegt 'De Kromme' nu. Ook zijn andere oud-ploeggenoten zijn nog altijd onder de indruk van Keizers virtuositeit. "Piet Keizer zou nu uitblinken", zegt Jan Mulder. "Hij gaf de bal vaak zo'n klein tikkie, zodat iemand anders vrij door kon lopen naar het doel. Finesses die je nu wel ziet bij spelers als Messi en Salah, maar toen niet."

Zijn generatiegenoten zijn het er roerend over eens: Piet Keizer was een geniale voetballer. Maar volgens Mulder zijn we met z'n allen een beetje vergeten hoe goed hij kon voetballen. "Keizer is een vergeten speler", stelt Mulder. "Als je over de grens komt, moet iemand nadenken als je zijn naam noemt."

Het is de vraag of Keizer daarvan wakker heeft gelegen. Waarschijnlijk niet. De voetballer was wars van heldenverering en aandacht. Hij verscheen ook zelden op televisie, daar had hij helemaal geen zin in.

Koningskoppel Cruijff/Keizer

Piet Keizer is erbij als Ajax zich in 1965 onder de vleugels van Rinus Michels begint te ontwikkelen tot een topploeg. De chemie tussen Keizer en de jongere Johan Cruijff valt op. Het duo ontwikkelt zich tot een 'koningskoppel', maar Keizer had ook een belangrijke rol buiten het veld.

"Piet is in de begintijd echt een soort vader geweest voor Johan", zegt Klaas Nuninga. "Hij heeft hem adviezen gegeven en is altijd in de buurt geweest."

Keizer had ook een andere, minder sociale kant. "Hij kon heel innemend en sociaal bewogen zijn, maar soms ook totaal afwezig", zegt Mulder. "Het was geen 'Frans Vrolijk'", aldus Van Hanegem. "Hij was een beetje in zichzelf gekeerd en nors."

Conflict met Michels

Dat kwam ook tot uiting in zijn relatie met Ajax-trainer Rinus Michels. In de halve finale van de Jaarbeursstedenbeker (de huidige Europa League) van 1970 liep het uit de hand. In de rust zei Keizer tegen Michels dat hij niet meer wilde spelen, omdat hij zo vaak werd geschopt. Maar Michels wilde hem niet wisselen.

Sjaak Swart was vervolgens getuige van een indringend gesprek tussen speler en trainer. "Michels zei tegen Piet: luister, je kunt twee dingen doen. Of je speelt zoals ik het wil, of je rot nu op...", aldus Swart.

Maar Keizer bleef, en Michels ook. In het seizoen 1970-1971 speelde Keizer weergaloos, alsof hij iets extra's te bewijzen had. Ajax haalde de finale van de Europa Cup 1 en won. Op het feest na afloop stond Keizer op de tafel te dansen toen hij hoorde dat Michels vertrok bij Ajax.

Drie keer de Europa Cup

Met Keizer als aanvoerder won Ajax in 1972 opnieuw de Europa Cup 1. Het seizoen daarop werd Cruijff aanvoerder en alsof het de normaalste zaak van de wereld was, won Ajax in 1973 voor de derde keer op rij de 'cup met de grote oren'.

Ondanks de successen klonk er vanuit de spelersgroep echter ook kritiek op aanvoerder Cruijff, die te veel met zichzelf bezig zou zijn. "Er kwam een verkiezing voor een nieuwe aanvoerder, een soort motie van wantrouwen. De ploeg was heel erg verdeeld. Dat heeft Cruijff toen wel naar Barcelona gejaagd. Hij kon het niet verdragen", zegt Mulder.

Kranten schreven daarna dat Keizer en Cruijff elkaar uitscholden en weigerden elkaar de bal toe te spelen bij een oefenwedstrijd. Kort daarna vertrok Cruijff inderdaad naar Barcelona.

Mentaal leeg

In 1974 speelde Keizer zijn laatste wedstrijd. "De hele wereld was verbluft en verbaasd, want hij was nog maar 31. Met zijn gave en klasse had hij nog makkelijk vijf jaar kunnen spelen. Maar hij kon het niet meer opbrengen, denk ik. Hij was mentaal helemaal leeg", zegt David Endt, destijds ploeggenoot van Keizer.

Na zijn carrière bleef Keizer actief in de voetbalwereld, maar hij stond zelden in de schijnwerpers. Hij werd samen met Sjaak Swart benoemd tot erelid van Ajax, maar na een paar weken gaf hij die titel weer terug. "Toen kwam de revolutie van Cruijff en dat streek hem tegen de haren in."

Op 10 februari 2017 stierf Keizer op 73-jarige leeftijd aan de gevolgen van longkanker. Mulder: "Op dezelfde manier als Cruijffie, longkanker... Keizer was een ster toen Cruijff eraan kwam. Tot de laatste snik heeft Cruijff dat in stand gehouden, hij heeft hem altijd bijgestaan. Er is ook altijd wel animositeit geweest, maar Keizer heeft hun band toch op de valreep nog bevestigd."

Hoe? Dat vertelt Mulder zondagavond in de uitzending van Andere Tijden Sport vanaf 23.05 uur.