Telkens een andere prijs voor dezelfde peer: fruittelers willen betere prijs
Of je nu in januari of augustus een peer afrekent, de supermarktprijs zal niet veel verschillen. Dat geldt niet voor de teler van het fruit, die de ene dag 20 eurocent voor een stuk fruit vangt en twee weken later misschien het dubbele. Zo'n uitschieter naar boven is natuurlijk mooi meegenomen, maar het komt steeds minder vaak voor. Daarom werken kwekers aan de komst van een nieuwe prijsafspraak.
Op de veiling, de plek waar het grootste deel van de telers fruit verkoopt, bepaalt vraag en aanbod van het product de prijs, en niet een vast prijskaartje. Telers kijken momenteel naar een termijnmarkt, een alternatief prijssysteem. Daarbij wordt gewerkt met een vastgestelde, gemiddeld hogere, prijs dan nu vaak het geval is. Bij groenten wordt al vaker op een soortgelijke manier gewerkt.
Het initiatief komt van het Vlaamse adviesbureau DLV. Het bedrijf verkent nu de mogelijkheden met Actiegroep Fruittelers en Het Nederlandse Service2Fruit. "Al jaren zijn er omstandigheden waardoor de fruitprijzen dalen", zegt ceo van DLV, Dirk Coucke. "Denk aan de warmte en droogte van afgelopen jaar, je werkt al snel voor onder de kostprijs. Dat is faliekant voor de telers."
Vorig jaar waren de gevolgen van de droogte duidelijk te zien op deze dronebeelden van een aardappelveld in de Achterhoek:
Eigenaar van De Fruitboer Thomas Broex, een Nederlandse boer, heeft de overstap naar het nieuwe systeem al deels gemaakt. Doordat hij zowel een Vlaams als Nederlands fruitbedrijf heeft, kon hij in België al meedoen aan de prijsafspraak, de termijnmarkt.
Broex verbouwt verschillende soorten fruit, waaronder blauwe bessen, kersen, appels en peren. Volgens hem is het een voordeel dat je als boer met de nieuwe 'markt' de prijs beter kunt reguleren. "Je krijgt die uitschieters niet zo naar boven maar ook niet naar beneden. Je kunt maar een deel van je oogst afdekken op die termijnmarkt, dus het is niet volledig gedekt. Maar je kunt hierdoor in ieder geval je vaste kosten dekken."
Volgens ceo Coucke leidt de termijnmarkt niet per se tot hogere prijzen in de supermarktschappen. "Het grappige is dat de prijs die de boeren vragen niet hoog is, maar normaal."
Zo was de verkoopprijs van peren afgelopen jaar op een gegeven moment de helft van de kostprijs, zegt hij. "Wij hebben daarnaast ook geen baat bij te hoge prijzen; dan stijgt de productie en is de prijs door het toegenomen aanbod het jaar erop weer slecht. De consument betaalt dus niet per se meer, maar moet wel weten dat de fruitboer een normale prijs krijgt voor zijn product."
Alternatieven
Het is overigens niet zo dat elke boer volledig is overgeleverd aan de (dag)grillen van de markt. Vastlegging op contractbasis, waarbij een bepaald volume wordt afgenomen tegen een bepaalde prijs, komt ook voor. Dat is een minder risicovolle manier van verkopen. Een voorbeeld daarvan is het opkopen van een deel van de productie. Maar de totstandkoming van die prijs is niet transparant, zegt ceo Silvia Janssen van handelsplatform Service2Fruit.
En dat is wel de wens van zowel boeren als de politiek.
Een eerlijke prijs hebben we voor de koffie- en bananenboer in Costa Rica, maar niet voor de agrariër om te hoek.
"Voedsel is hier ongelooflijk goedkoop, en boeren betalen daar de rekening voor", zei minister Carola Schouten van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit in juni. Zij presenteerde destijds ook een plan om hogere eisen te gaan stellen op het gebied van milieu, natuur en arbeid.
"We willen graag aan deze eisen voldoen, maar ze leiden wel tot een hele hoge kostprijs", zegt Gerard van den Anker, voorzitter van de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO).
Volgens hem zou de komst van de termijnmarkt daarbij kunnen helpen."Daar moet je dan wel een eerlijke prijs tegenover zetten. Die hebben we voor de koffie- en bananenboer in Costa Rica maar niet voor de agrariër om te hoek."
