Voordracht Von der Leyen splijt Duitse coalitie
Het was een bevreemdend moment. In dezelfde persconferentie waarin Merkel zei opgelucht te zijn dat de landen het eens zijn geworden over Ursula von der Leyen als kandidaat-Commissievoorzitter, liet ze zich ontvallen dat ze zelf geen stem heeft uitgebracht. Duitsland heeft als enige land niet voor een kandidaat uit eigen land gestemd. Wat daarachter schuilgaat? Een woedende coalitiegenoot SPD.
De sociaaldemocraten hoopten natuurlijk dat hun spitzenkandidaat Frans Timmermans het zou worden. Hij was tot op het laatst in de race. Dat er nu iemand voorgedragen wordt die niet aan het verkiezingsproces heeft meegedaan, die niet eens verkiesbaar was, noemt de SPD-top onacceptabel. "Dit is niet wat aan de kiezers is beloofd", zegt Katharina Barley, die voor de SPD naar het Europees Parlement gaat. "Ik ga zeker niet voor haar stemmen", kondigde ze al aan.
SPD'er Martin Schulz, die zich als oud-Europarlementpresident actief mengde in de onderhandelingen in een poging de nominatie voor Timmermans binnen te halen, haalt op Twitter zijn gram:
Hij noemt het compromis een duidelijke overwinning voor de Hongaarse premier Orbán. Hij blokkeerde samen met de andere Visegrad-landen (Polen, Tsjechië, Slowakije) de Timmermans-nominatie. Ook haalt hij uit naar Von der Leyen. Volgens Schulz is zij de zwakste minister in de Duitse regering. "Dat is schijnbaar genoeg om Commissiechef te worden", voegt hij vilein toe.
Kritiek op Von der Leyens functioneren hoor je meer in Duitsland. Als minister van Defensie is ze niet bijster succesvol of populair. Het ministerie komt vaak in het nieuws, onlangs nog met schandalen over geldverkwisting en nepotisme. Ook is er een continue stroom aan berichten over regeringsvliegtuigen van de luchtmacht die kapot zijn en sowieso over de slechte staat van het Duitse legermaterieel. Of dit Von der Leyen allemaal aan te rekenen is? Voorstanders wijzen erop dat Defensie altijd een lastige post is en dat zij zich juist kranig staande heeft gehouden.
'Ongekende daad'
Nog fellere woorden komen van oud-SPD-voorzitter Sigmar Gabriel, nu niet meer actief in de politiek. Hij noemt het compromis in der Spiegel "een ongekende daad van politieke Trickserei, spelletjes". Hij vind dat de partij zich met hand en tand tegen de nominatie moet verzetten.
Volgens Gabriel is het hele proces niet verlopen zoals het hoort. De SPD zou volgens hem toestemming moeten geven voor de kandidaat, omdat die ook de vertegenwoordiger is van Duitsland in de Commissie. Dat Merkel de kandidaat er nu doorheen heeft gekregen door zich te onthouden van stemming is volgens hem onzin. "Dit is een reden om uit de regering te stappen", aldus Gabriel.
Zover is het nog niet. De SPD hoopt dat Von der Leyen er in het Europarlement niet doorkomt. Ze moet daar een absolute meerderheid van de stemmen halen, en of dat lukt is nog niet zeker. De stemming is over twee weken.
Grote druk in coalitie
De onvrede over Von der Leyen komt op een moment dat de Duitse coalitie sowieso al onder spanning staat. Binnen de SPD is de discussie over het verlaten van de coalitie met Merkels CDU/CSU nooit ver weg, maar na de desastreuze resultaten bij de Europese verkiezingen weer helemaal opgelaaid.
Veel SPD'ers zijn ervan overtuigd dat de partij in de coalitie niet goed uit de verf komt, teveel compromissen moet sluiten en daarom slechte verkiezingsresultaten haalt. Slechte peilingen en een leiderschapsvacuüm heeft ze tot nu toe weerhouden de coalitie op te breken.
Maar in het najaar komen er nieuwe verkiezingen aan - in het oosten van het land. De verwachting is dat de SPD daar ook weer slecht gaat scoren. En dan komt ook het evaluatiemoment dat de SPD in het regeerakkoord heeft laten vastleggen. Een kans om er na twee jaar uit te stappen, als ze zich onvoldoende zouden kunnen profileren onder Merkel.
De kans is groot dat ze deze uitweg nemen. Zelfs de SPD-minister van Financiën Olaf Scholz heeft- volgens Focus Online - in een besloten bijeenkomst gezegd dat de de coalitie de Kerst niet gaat halen.
