'New kid' Engeland wil grootmacht VS van de troon stoten
De Verenigde Staten zijn al decennialang toonaangevend in het vrouwenvoetbal. Nergens wordt deze sport zo serieus genomen als in de VS. En dat resulteerde onder meer in drie wereldtitels, vier keer olympisch goud en de sterkste vrouwencompetitie ter wereld.
Maar de tijden veranderen en er is een new kid in town: Engeland. Nergens werd de afgelopen jaren zoveel geld gepompt in het vrouwenvoetbal als in Engeland. En dat lijkt nu zijn vruchten af te werpen.
Vanavond heeft Engeland de kans om de VS ook echt van de troon te stoten bij het WK: om 21.00 uur is de aftrap in Lyon van de halve finale tussen het oude en het nieuwe mekka van het vrouwenvoetbal.
Voetbal is een vrouwensport
Waar in Europa voetballende jongens met bewondering en voetballende meisjes met verwondering werden aangekeken, was het in de VS juist andersom. Meisjes voetballen, jongens doen aan andere sporten.
"Voetbal is in de VS altijd een vrouwensport geweest", vertelt Suse van Kleef, voormalig jeugdinternational, correspondent in Engeland en presentatrice van Studio France. "Op scholen wordt door meisjes veel gevoetbald en vanuit de bond wordt veel geld gestoken in jeugdopleidingen, academies en faciliteiten."
"Met name op universiteiten, die in de VS belachelijk rijk zijn, is het een grote sport. In de leeftijd van 18 tot 22 jaar zijn er honderden meisjes die op heel hoog niveau voetballen. Het wordt heel serieus genomen, meisjes groeien op in een voetbalomgeving."
Begin van de Amerikaanse hegemonie
Sinds 1972 is er ook veel geld beschikbaar voor de ontwikkeling van de Amerikaanse vrouwensport. In dat jaar werd in de VS een baanbrekende wet ingevoerd, 'Title IX', die bepaalt dat er niet mag worden gediscrimineerd tussen mannen en vrouwen bij het toekennen van overheidsgeld aan sportactiviteiten.
Het leidde tot een enorme financiële boost voor de vrouwensport in de VS, en uiteindelijk tot succes op het voetbalveld. In 1991 werd de VS voor het eerst wereldkampioen. Maar de wereldtitel van 1999 wordt gezien als het echte begin van de hegemonie van de Amerikaanse voetbalsters.
Ruim 90.000 toeschouwers zagen in de Rose Bowl in Pasadena hoe de Verenigde Staten de titel greep ten koste van China. Na 120 minuten stond het 0-0, maar de Amerikaanse vrouwen namen de strafschoppen beter.
Brandi Chastain schoot de beslissende penalty binnen, voor het oog van miljoenen televisiekijkers. De foto van een juichende Chastain, die in extase haar shirt had uitgetrokken, kwam in veel Amerikaanse meisjeskamers te hangen. Vrouwenvoetbal bleek een echte, serieuze sport.
In ieder daaropvolgend WK wist de VS bij de eerste drie te eindigen, met de wereldtitel van 2015 als (voorlopig) slotstuk. De Engelse voetbalsters kwamen voorheen nooit verder dan de kwartfinales, tot in 2015 in Canada de bronzen plak werd veroverd.
Doorbraak in Engeland
Het WK-succes maakte in Engeland veel los. "Hoewel de wedstrijden 's nachts op televisie waren, waren de kijkcijfers heel hoog", vertelt Van Kleef. "Het was de doorbraak van het vrouwenvoetbal in Engeland. En de Engelse voetbalbond dacht toen: hiermee moeten we door."
En zo geschiedde: voetbalbond FA kwam met een ambitieus 'Gameplan for Growth' om het Engelse vrouwenvoetbal snel naar een hoger plan te tillen. Internationals krijgen sindsdien een vast salaris van de bond en er zijn scherpe eisen gesteld aan de clubs in de Women's Super League.
Zo moet er voor elke speelster een fullprof-contract klaarliggen en is elke club verplicht om over een eigen jeugdopleiding voor meisjes te beschikken. Flinke investeringen voor zowel de bond als de clubs, zeker gezien de nog altijd magere toeschouwersaantallen.
Maar de bond verwacht dat er in de toekomst commercieel veel te winnen is en bovendien valt ontwikkeling van het vrouwenvoetbal onder de maatschappelijke verantwoordelijkheid, aldus de FA.
Oppepper Engelse clubs
Onlangs werd ook nog een miljoenencontract gesloten met Barclays als hoofdsponsor van de vrouwencompetitie. Maar het zijn vooral de grote Engelse clubs geweest die de portemonnee hebben getrokken en het vrouwenvoetbal een enorme oppepper hebben gegeven, aldus Suse van Kleef.
"De FA trekt er hard aan, maar de grote clubs zijn er vervolgens ingestapt. Ze realiseren zich dat ze decennialang de halve wereldbevolking links hebben laten liggen. En nu is het een groeimarkt."
Van Kleef wijst op een recent filmpje van Arsenal waarin de nieuwe shirts worden gepresenteerd en waarin mannen als Mesut Özil en Pierre-Emerick Aubameyang figureren, samen met Oranje-spits Vivianne Miedema.
Behalve Miedema verdienen ook WK-gangers als Daniëlle van de Donk, Jill Roord en Sari van Veenendaal (Arsenal), Danique Kerkdijk (Bristol City) en Inessa Kaagman (Everton) hun brood in Engeland. Komend seizoen gaat Kika van Es ook aan de slag bij Everton, terwijl Jackie Groenen verkast naar Manchester United, dat zich ook in het vrouwenvoetbal heeft gemeld.
Sterkste competitie
Miedema toonde zich vorig jaar al enthousiast over de ontwikkelingen in Engeland. "Ik denk dat de FA de meest vooruitdenkende organisatie is in het hele voetbal op dit moment. Ik heb eerder in Duitsland gevoetbald. Daar is alles goed geregeld, maar de stap die ze hier maken, is ongekend in Europa. Ik denk dat Engeland binnen twee à drie jaar de sterkste competitie ter wereld heeft."
In de National Women's Soccer League in de VS zijn nog altijd, naast de Amerikaanse sterspeelsters, internationale sterren als de Braziliaanse Martha en de Australische Samantha Kerr actief. Maar volgens Van Kleef is Engeland de Verenigde Staten al voorbijgestreefd als sterkste vrouwencompetitie, mede door het salarisplafond van ruim 46.000 dollar per jaar dat in de VS geldt. "In Engeland heb je dat niet. Buitenlandse voetbalsters kiezen daardoor steeds meer voor Engeland."
En dat geldt ook voor de Nederlandse internationals, die het niet moet hebben van de nog altijd kwakkelende eredivisie. "Het zou normaal zijn als alleen de allerbeste Nederlandse speelsters in Engeland zouden spelen. Maar je ziet dat ook bankzitters van Oranje in Engeland spelen, en zelfs speelsters die niet bij het Nederlands elftal zitten."
Staatsgreep
Het moge duidelijk zijn: Engeland komt eraan als vrouwenvoetbalgrootmacht. Maar is de nationale ploeg al genoeg gegroeid om Amerikaanse sterren als Megan Rapinoe en Alex Morgan het zwijgen op te leggen? Het woord is aan de Engelsen.
De WK-euforie in Engeland is al groot, maar zal nog verder aanzwellen als de vrouwen van bondscoach Phil Neville vanavond slagen in hun 'staatsgreep' en daarmee voor het eerst de finale van het WK bereiken.
