Braziliaanse veeteelt en landbouw blij met handelsakkoord, critici bezorgd
Braziliaanse boeren zijn er blij mee: het handelsakkoord tussen de Europese Unie en de Zuid-Amerikaanse douane-unie Mercosur, die bestaat uit Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay. Dankzij het akkoord krijgen ze betere toegang tot de Europese markt.
Braziliaanse boeren kunnen straks zonder importheffingen sinaasappelsap, oploskoffie en fruit naar Europa sturen, jubelde het Braziliaanse ministerie van Economische Zaken. En de toegang voor Braziliaanse suiker, ethanol en vlees wordt flink vergroot. Brazilië is de grootste producent van veel van die producten.
De landbouwsector is een van de motoren van de Braziliaanse economie. Het ministerie van Economische Zaken denkt dat het bruto binnenlands product van Brazilië er de komende vijftien jaar zeker 87,5 miljard dollar op vooruit zal gaan, dankzij het akkoord met Brussel. En veel van die groei komt op het conto van de agrobusiness.
Muze van het gif
Maar de Braziliaanse landbouwsector is omstreden. Onder meer vanwege het ruime gebruik van landbouwgif. Sinds de uiterst rechtse president Bolsonaro aan de macht kwam, werden 169 nieuwe pesticiden goedgekeurd voor gebruik. Een aantal van die middelen zijn in de Europese Unie verboden. De minister van Landbouw, Tereza Cristina, staat bij haar critici bekend als de 'muze van het gif'.
Haar collega van Milieu, Ricardo Salles, noemde de opwarming van de aarde en het klimaatprobleem 'van secondair belang'. Minister Araújo van Buitenlandse Zaken beschouwt de hele klimaatdiscussie zelfs als 'marxistische propaganda'.
President Bolsonaro beloofde zijn aanhang tijdens de campagne, vorig jaar, uit het klimaatakkoord van Parijs te stappen. Dat gebeurde niet, Bolsonaro veranderde onder druk van standpunt. Maar de zorgen over zijn houding bleken tijdens de G-20 groot: tijdens een ontmoeting met de Franse president Macron herhaalde Bolsonaro dat zijn land 'Parijs' niet zal verlaten.
President Bolsonaro zegt voorstander te zijn van een 'evenwichtige milieupolitiek', die economische vooruitgang niet in de weg staat. Hij ergert zich geregeld aan bestaande regels die economische activiteiten in inheemse- en natuurreservaten verbieden. In veel van die gebieden zijn bijvoorbeeld grondstoffen te vinden, maar mijnbouw is er verboden, tot frustratie van de president. Zijn regering wil ook dat inheemse volkeren land mogen verpachten aan landbouwbedrijven, iets wat onder de huidige wetgeving niet mag.
"De belangrijkste taak van onze regering is om ervoor te zorgen dat niets in de weg staat van producenten", zei Bolsonaro deze maand op een bijeenkomst in de stad Goiania. Dat soort uitspraken klinken de machtige landbouwlobby als muziek in de oren.
De lobby is een belangrijke bondgenoot van Bolsonaro's regering. In het Congres probeert die lobby onder andere de bestaande 'Boswet' aan te passen, zodat grotere delen landbouwgrond in de Amazone beschikbaar komen voor landbouw.
Ondertussen zijn instellingen die ontbossing moeten bestrijden onder Bolsonaro juist flink verzwakt. De minister van Milieu is tegen het uitdelen van boetes, bijvoorbeeld.
Oerbos behouden
Er waait volgens critici dan ook een milieu-onvriendelijke wind in Brazilië. Een belangrijk gevolg daarvan is de ontbossing van 's werelds grootste oerwoud, de Amazone. Die lijkt onder Bolsonaro flink te zijn toegenomen.
Maar de Braziliaanse president is niet gediend van kritiek. Toen de Duitse bondskanselier Merkel rond de G-20 top in Japan haar zorgen uitsprak over zijn milieubeleid, wees de Braziliaanse president haar terecht. "De Duitsers kunnen juist veel van ons leren", zei hij geïrriteerd.
Hij verwees naar het feit dat Brazilië anno 2019 veel meer oerbos heeft kunnen behouden dan Duitsland. Ondanks de zorgen van onder andere Merkel en president Macron is er nu dus, na twintig jaar onderhandelen, toch een akkoord tussen de EU en Mercosur. En dat is een flinke opsteker voor Jair Bolsonaro en de Braziliaanse landbouwsector.
