EU opent handelssysteem met Iran om Amerikaanse sancties te omzeilen

EU-landen hebben een betalingssysteem geopend waarmee handel kan worden gedreven met Iran zonder de Amerikaanse sancties tegen Iran te schenden. De EU meldt dat het handelskanaal INSTEX, opgezet door Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, operationeel is en dat de eerste transacties in behandeling zijn. Andere EU-lidstaten kunnen zich aansluiten.

Het systeem is een reactie op de Amerikaanse terugtrekking uit het atoomakkoord met Iran. De EU wil die deal levend houden en Iran zet daarom de EU onder druk om de economische banden aan te halen en de gevolgen van de inflatie in Iran te verlichten. Dat is moeilijk, omdat de VS Europese bedrijven flinke boetes kan opleggen als ze de Amerikaanse sancties schenden.

Het handelskanaal INSTEX, dat staat voor Instrument in Support of Trade Exchanges, omzeilt die sancties. Op dit moment is het nog zo dat bedrijven die handelen met Iran betaald worden via banken, die de transacties verwerken. Aan de Europese kant zijn die banken huiverig om Amerikaanse woede en boetes over zich af te roepen.

Geen geld naar Iran

INSTEX is een organisatie die de betalingen voor import en export kan coördineren. Een Europees bedrijf dat bijvoorbeeld medicijnen wil exporteren naar Iran, meldt deze handel aan bij INSTEX. Daarna vindt de organisatie bijvoorbeeld een Europese importeur van Iraanse pistachenootjes.

Die partijen worden door INSTEX via een complex mechanisme aan elkaar gekoppeld en betalen daarop elkaar. Er gaat dus geen geld naar Iran en zo schenden de Europese bedrijven ook geen Amerikaanse sancties.

Het is de bedoeling dat INSTEX wordt gebruik voor de handel in producten die de Iraanse bevolking hard nodig heeft, zoals medicijnen, medische apparatuur en etenswaren. In principe mag er in humanitaire goederen worden gehandeld met Iran, maar in werkelijkheid lijdt die handel zwaar onder de dreigende Amerikaanse boetes. De komende tijd worden nog geen grote transacties verwacht.

VS sceptisch

Vanuit de VS is sceptisch gereageerd op het Europese systeem. Vorige maand zei de Amerikaanse gezant voor Iran dat hij betwijfelt of Iran zich kan houden aan de Europese verplichtingen.