Advies: al stemmen op je zestiende
Jongeren moeten al vanaf hun zestiende kunnen stemmen. Een verlaging van de stemgerechtigde leeftijd helpt jongeren ook op de lange duur bij de politiek betrokken te houden, adviseert de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB).
Jongeren hebben steeds minder interesse in de politiek. Daarom heeft de adviesraad voor de regering en het parlement gekeken hoe de politiek toch interessant kan worden gemaakt. Al vanaf je zestiende mogen stemmen helpt daarbij, stelt de raad.
Via stemrecht meer invloed
Daarnaast moeten politici ook beter luisteren naar jongeren die stemrecht hebben. Oudere generaties zeggen ten onrechte dat ze goed rekening houden met het belang van de jongeren. Volgens de raad hebben ouderen veel meer te zeggen als er moet worden besloten over maatregelen voor bijvoorbeeld het klimaat of de pensioenen.
Het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd is niet van de ene op de andere dag geregeld. Daarvoor moet de Grondwet worden aangepast, omdat in artikel 54 letterlijk staat dat je pas vanaf je achttiende mag stemmen.
De leden van de Tweede Kamer worden rechtstreeks gekozen door de Nederlanders die de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt.
Daarnaast moet ook de Kieswet worden aangepast. Als dat is gebeurd, kan er volgens de ROB worden geëxperimenteerd. Zo kan er eerst worden gekozen voor proeven met stemmen vanaf 16 jaar voor lokale en provinciale verkiezingen. In Zeeland, Friesland en Zuid-Holland zijn er partijen die dat wel zien zitten.
'Jongeren niet competent om te stemmen'
Bij een wetswijziging in 1972 stond nog in een toelichting dat Nederlanders die jonger zijn dan 18 niet competent genoeg zijn om hun stem uit te brengen, onder meer omdat hun hersens nog niet voldoende ontwikkeld zouden zijn.
Volgens de raad is dat onzin. Uit onderzoek blijkt dat 16-jarigen over het algemeen prima in staat zijn om een mening te vormen over politieke vraagstukken.
Andere redenen om de leeftijd verlagen zijn de gelijke politieke rechten en de verkleining van de politieke ongelijkheid tussen ouderen en jongeren.
Meer politiek op school
Daarnaast helpt het om jongeren vroeger te confronteren met de politiek. Volgens de raad gaan jongeren zich automatisch eerder verdiepen in de politiek als de stemgerechtigde leeftijd wordt verlaagd.
De raad vindt wel dat er op school meer aandacht moet zijn voor burgerschap, vooral in het vmbo en op mbo-opleidingen.
Twijfels
Het kabinet is overigens niet van plan om de leeftijd te verlagen. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken zei vorig jaar dat er in 2010 al uitgebreid onderzoek naar is gedaan en dat het "verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd waarschijnlijk noch in positieve noch in negatieve zin consequenties zal hebben".
De staatscommissie parlementair stelsel, de commissie-Remkes, adviseerde ook om af te zien van een verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd naar 16 jaar, omdat er geen "doorslaggevende argumenten voor of tegen" zijn. "Twijfels blijven", schreef Remkes eind december 2018 in een lijvig rapport.
