Duurzame landbouw is duurder, lagere inkomens worden hardst geraakt
De landbouw moet duurzamer worden. Hierdoor moet volgens minister Schouten de focus niet meer op "zoveel mogelijk zo goedkoop mogelijk produceren, maar produceren met zo min mogelijk verlies aan grondstoffen en een zorgvuldig beheer van bodem, water en natuur." Dat maakt de landbouw wel duurder. De kans bestaat daardoor dat ons eten ook duurder wordt.
Begin jaren 70 gaven we nog gemiddeld 20 procent van ons inkomen uit aan voeding, inmiddels is dat nog 10 procent, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De relatieve daling van uitgaven aan voedsel hebben volgens Peter Hein van Mulligen van het CBS voornamelijk te maken met het feit dat we welvarender zijn geworden.
"Als landen rijker worden, geven ze relatief minder uit aan eten. Dat is wereldwijd zo", aldus Van Mulligen. Mensen gaan niet bij een twee keer zo hoog inkomen ook twee keer zoveel eten. "Er ontstaat dan ruimte voor een nieuwe auto of tv."
"Wat ook meespeelt is de productiviteit in de landbouw. Die is in de laatste 50 jaar meer dan 11 keer zo hoog geworden." Ook dat leidt ertoe dat er een relatief kleiner deel van het inkomen uitgegeven wordt aan voeding.
De belangenorganisatie voor de land- en tuinbouw LTO wijst erop dat de prijs van voedsel bepaald wordt in een open markt. "Daardoor is de olieprijs uiteindelijk veel bepalender voor voedselprijzen dan het beleid van een minister", zegt LTO-voorzitter Marc Calon.
De organisatie is wel bezorgd over de hogere kosten voor boeren die dit plan met zich mee brengt en stelt de vraag of hiermee onze export niet in gevaar komt.
Lagere inkomens hardst geraakt
Als het aan de minister ligt gaan consumenten dus een groter deel van hun inkomen uitgeven aan voedsel. Dit zal vooral gevolgen hebben voor de lagere inkomens. "Die geven relatief het meeste geld uit aan voedsel", aldus Van Mulligen. Er blijft simpelweg minder geld over nadat de boodschappen zijn gedaan. Hierdoor zullen hogere prijzen voor eten die groep het hardst raken.
"Je maakt het leven duurder en dan moet er bezuinigd worden", zegt Gerrit Antonides, hoogleraar aan Wageningen University and Research en gespecialiseerd in consumentengedrag. Zo zouden lagere inkomens minder of goedkoper eten kopen of op andere kosten moeten bezuinigen.
"Lage inkomens kopen nu al voornamelijk goedkoper voedsel, wat over het algemeen ook ongezonder is. Met zo'n verhoging voor duurzaam voedsel wordt dat alleen maar erger. Je helpt ze van de regen in de drup."
Niet alleen geven hogere inkomens relatief minder uit aan voedsel, ook kopen ze al vaker duurzame producten. Hierdoor worden zij veel minder geraakt door verhoogde voedselprijzen, zegt Antonides.
Duurzaam de standaard
Er zijn volgens hem ook andere manieren om duurzaam voedsel aan de man te brengen. Met meer milieubewustzijn en besef van diervriendelijkheid, zijn mensen bereid meer te betalen voor duurzaam eten.
Een andere optie zijn de duurzame groene labels op voedsel. "Normale voedingsproducten krijgen geen labels. Hierdoor is duurzaam voedsel nu de afwijkende vorm." Antonides raadt aan om het om te draaien. "Duurzaam zou de standaard moeten zijn en niet-duurzame producten zouden juist een label moeten hebben."
