Volop overleg over Europese commissie; Timmermans nog in de race
De eerste gesprekken over de vorming van een nieuwe Europese Commissie zijn van start gegaan. Aan de onderhandelingstafels in het Europees Parlement zitten drie Nederlanders: de parlementariërs Bas Eickhout (Groen Links), Agnes Jongerius (PvdA) en Esther de Lange (CDA).
De bedoeling is om een soort agenda op te stellen voor de commissie. "Een hoofdlijnenprogramma", noemt Bas Eickhout het. "Niet zo in beton gegoten als een regeerakkoord, maar het geeft wel de richting aan voor de nieuwe Europese Commissie."
Over de agenda wordt gepraat door de vier middenpartijen in het parlement: de christendemocraten, de sociaaldemocraten, liberalen en de groenen. De vier, die een ruime meerderheid hebben, willen afspraken maken op het gebied van klimaat, economie, innovatie, rechtszekerheid en buitenlands beleid.
Waar in Nederland meteen na de verkiezingen de gesprekken over een nieuwe regering beginnen, heeft de Europese Unie iets meer tijd nodig. De verkiezingsuitslag liet in enkele landen wat langer op zich wachten en de nieuwe fracties zijn de afgelopen week gevormd. Zo zijn de liberale partijen (die samen de groep ALDE vormden) een fusie aangegaan met de beweging van de Franse president Macron en heten ze sinds deze week Renew Europe.
Pas volgende week wordt de nieuwe fractievoorzitter gekozen, waarbij de Nederlandse Sophie in't Veld (D66) een van de kandidaten is.
De leiders
Intussen zitten de premiers ook niet stil. Vorige week dineerden al zes regeringsleiders (onder wie de Nederlandse premier Rutte) met elkaar om te praten over een nieuw regeerakkoord, maar ze bogen zich vooral over de vraag wie de voorzitter van die nieuwe Europese Commissie moet worden.
Volgens het Verdrag van Lissabon, zo'n beetje de grondwet van de Europese Unie, draagt de Europese Raad van regeringsleiders een nieuwe voorzitter voor, waarna het Europees Parlement de benoeming al dan niet goedkeurt.
De premiers zijn van plan om op de top van 20 juni met een naam te komen. Ze praten dus tijdens informele diners met elkaar, maar er is ook een formateur aangesteld. Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, voert als verkenner gesprekken met zowel de premiers van de 28 EU-landen als met de fractievoorzitters in het Europees Parlement.
Voorlopig is er nog weinig beweging. De belangrijkste kandidaten die ook tijdens de verkiezingscampagne gezegd hebben dat ze voorzitter van de nieuwe Commissie willen worden, Manfred Weber, Frans Timmermans en Margrethe Vestager, zijn nog steeds in de race.
Positie ondergraven
President Macron heeft laten weten dat hij de Duitse bondskanselier Merkel heel geschikt vindt voor een Europese topbaan, waarmee hij subtiel probeert om de positie van de Duitse christendemocratische kandidaat Manfred Weber te ondergraven. Merkel heeft altijd gezegd dat ze niet beschikbaar is.
De kans dat op de top van 20 juni een besluit wordt genomen is niet zo groot. In Brussel wordt rekening gehouden met een extra EU-top op 30 juni, een dag voordat het nieuwe Europese Parlement vergadert in Straatsburg.
Dat nieuwe parlement kiest dan zijn eigen nieuwe voorzitter en zal, als de regeringsleiders het nog niet hebben gedaan, zelf een naam aandragen voor het voorzitterschap van de Europese Commissie.
