Coalitie op 32 van 75 zetels in Eerste Kamer, Forum en VVD beide op 12
Forum voor Democratie (FvD) en de VVD zijn even groot geworden in de Eerste Kamer. Beide partijen hebben 12 zetels, na de verkiezingen van vanmiddag door de leden van Provinciale Staten en de kiescolleges in Caribisch Nederland.
De coalitie is wel zijn meerderheid kwijt in de Eerste Kamer. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie komen uit op 32 van de 75 zetels. CDA heeft er 9, D66 7 en de CU 4.
Dat betekent dat de coalitie op zoek moet naar een vijfde partij voor een meerderheid van 38 zetels in de Eerste Kamer. Daar komen in ieder geval drie afzonderlijke partijen voor in aanmerking: Forum voor Democratie (12 zetels), GroenLinks (8 zetels) en de PvdA. Deze partij komt met een zetel verlies op 6.
De uitkomst is een tegenvaller voor nieuwkomer FvD. Op basis van de prognoses na de verkiezingen voor Provinciale Staten leek het erop dat de partij de grootste werd in de senaat met 13 zetels.
De Eerste Kamer is vanmiddag gekozen door de 570 leden van Provinciale Staten en sinds dit jaar ook door 19 leden van kiescolleges in Caribisch Nederland.
Twee belangrijke zetels extra voor de coalitie
De prognose was dat de coalitie 30 zetels zou krijgen in de Eerste Kamer. Dat zijn er twee meer geworden. De vier regeringspartijen hebben met succes "gewheeld en gedeald" om op 32 zetels uit te komen, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. "VVD en CDA hebben in sommige provincies hun vrienden van D66 en CU in de coalitie geholpen aan een extra stem, zonder dat ze er zelf nadeel van hadden."
Zo zouden alle CU-politici in de provincies net niet genoeg stemmen opleveren voor de vierde zetel voor die partij in de Eerste Kamer. Doordat een CDA'er in Utrecht op de ChristenUnie stemde, lukte dat toch. Iets dergelijks speelde bij D66.
Volgens Ron Fresen is deze uitkomst niet zonder betekenis: "Door dit sprongetje heeft de coalitie meer mogelijkheden gekregen om een meerderheid te vormen. Niet alleen Forum voor Democratie, maar ook de PvdA en GroenLinks kunnen de coalitie meer armslag geven."
Oppositie: coalitie kan niet om ons heen
De leiders van GroenLinks en de PvdA vinden, op basis van de uitslag, dat het kabinet niet om de linkse partijen heen kan voor een meerderheid in de senaat.
Jesse Klaver (GroenLinks) vindt het wel jammer dat de partij niet de verwachte 9 zetels heeft gekregen. "Maar we zijn nodig voor een meerderheid. Het kabinet kan niet om ons heen."
Lodewijk Asscher (PvdA) is blij met de uitslag omdat de coalitie de meerderheid kwijt is en daarmee zal aankloppen bij de oppositie. "We staan open voor goede ideeën", zegt Asscher.
Hij denkt dat iedereen meteen zal merken dat de coalitie steun moet zoeken:
Forum voor Democratie gaat zich kritisch opstellen in de Eerste Kamer, zegt de nummer twee op de lijst. Paul Cliteur heeft er vertrouwen in dat het goed gaat met de nieuwe partij in de Eerste Kamer.
Voorzitter
Met het vertrek van Ankie Broekers-Knol (VVD) is ook de vraag welke partij de nieuwe voorzitter levert voor de Eerste Kamer. Normaal gesproken is dat de grootste partij in de senaat. Nu VVD en FvD even groot zijn, kan daar nog een strijd over ontbranden.
SGP en FvD onderhandelden over zetel
In Zuid-Holland heeft een Statenlid van Forum een stem uitgebracht op de SGP, zegt partijleider Van der Staaij. Volgens hem kreeg de SGP daardoor een zetje om van één naar twee zetels te gaan.
Van der Staaij: "We zagen aankomen dat er een restzetel naar links zou gaan, GroenLinks waarschijnlijk. Toen hebben we tegen Forum gezegd: 'Zou het niet een idee zijn om juist die naar de SGP te laten gaan?'"
FvD en SGP zijn in Zuid-Holland betrokken bij de vorming van een nieuw college. De SGP-leider: "Het is geen handjeklap in de zin van 'als jullie dit doen, dan gaan wij dat doen'." Hij zegt dat beide partijen zich constructief opstellen om in Zuid-Holland samen in een college terecht te komen.