'Nederlanders hebben divers nieuwsaanbod, zitten niet in filterbubbels'

Nederlanders die nieuws tot zich nemen zitten over het algemeen niet in een filterbubbel, waarin alleen eenzijdige informatie voorkomt die veelal bevestigt wat de gebruiker al weet of vindt. Er is daarover dan ook geen reden tot zorgen, zegt het Instituut voor Informatierecht van de Universiteit van Amsterdam.

Het instituut deed onderzoek op verzoek van het Commissariaat van de Media. Nieuwsgebruikers blijken vooral nieuws te consumeren dat niet door algoritmes wordt aanbevolen. En als dat al gebeurt, krijgen ze toch een divers aanbod aan nieuws en informatie voorgeschoteld.

Het gebruik van sociale media leidt, in tegenstelling tot wat soms wordt aangenomen, tot meer en diverser gebruik van nieuws, stellen de onderzoekers. Wel tekenen ze aan dat de toenemende inzet van algoritmes en kunstmatige intelligentie maatschappelijke effecten kunnen hebben.

Ze noemen als risico's de toenemende macht van opinieplatforms en het gebruik van algoritmes bij traditionele media. De voorkeuren van het publiek hebben daar steeds meer invloed op redactionele keuzes.

Nederlanders maken online veel gebruik van nieuws dat ze zelf selecteren en dat dus niet door algoritmes wordt aangeboden. Twee op de tien nieuwsberichten zijn afkomstig van algoritmes. In de onderzochte periode (november 2015 tot mei 2017) bleef die verhouding gelijk. Specifieke groepen als oudere nieuwsgebruikers of mensen met minder opleiding lopen een hoger risico om in een filterbubbel terecht te komen.

De onderzoekers pleiten ervoor om de ontwikkeling van platforms goed in de gaten te houden. Zij noemen die "een nieuwe factor van belang in de nieuwsmarkt" en "een potentieel machtige politieke speler". Anders dan traditionele media delen de platforms weliswaar hun macht met hun gebruikers, maar dat betekent niet dat er geen redactionele keuzes worden gemaakt.