#YouKnowMe: vrouwen staan op tegen strenge abortuswet

• Iris de Graaf

  redacteur Buitenland

De tweet hierboven is van Busy Philipps, een Amerikaanse actrice en talkshowhost. Vorige week vertelde ze in haar programma dat ze op haar 15e een abortus heeft gehad. "Voor al die mensen die nu kijken en denken: ik ken niemand die ooit een abortus zou plegen, nu ken je mij." Oftewel, #YouKnowMe.

Philipps vertelde haar verhaal naar aanleiding van de strengste abortuswet ooit, die deze week is aangenomen in de Amerikaanse staat Alabama.

Philipps vertelt in The New York Times hoe taboedoorbrekend het is dat vrouwen er voor uitkomen dat ze dit hebben meegemaakt. "De mensen die tegen abortus zijn, schreeuwen dat van de daken. Wij moeten net zo luid zijn, met onze waarheid. Het maakt niet uit waarom, wanneer of hoe oud je bent."

De tweet, en daarmee de hashtag, gaat inmiddels viral. Duizenden andere vrouwen delen op social media dat zij een abortus hebben gehad. Ook actrices zoals Jameela Jamil en Milla Jovovich hebben deze week hun verhaal voor het eerst gedeeld. Vorige week deed actrice Alyssa Milano op Twitter een oproep aan vrouwen om geen seks te hebben "totdat we onze lichaamsautonomie terug hebben".

Taboe en maatschappelijk oordeel

Ook in Nederland wordt meegepraat in deze discussie. Hoewel abortus in Nederland volgens de wet toegestaan is, is er wel degelijk een taboe, vertelt schrijver en feministe Naomí Combrink: "Het zwaarste aan de hele abortus was voor mij het taboe en het maatschappelijk oordeel. Mensen zijn heel verbaasd als ik het deel, het wordt heel dramatisch opgevat."

Combrink vertelt dat ze lange tijd het gevoel had dat ze het stiekem moest doen en het geheim moest houden. "Je hebt het gevoel dat je iets fout doet. Als niemand erover praat, blijft het iets 'geheims'. Daar moeten we vanaf."

Volgens Combrink is de hashtag een goed idee, net als de hashtag #MeToo dat was. "Maar wat je nu in Amerika ziet, is dat veel vrouwen hun verhaal delen, maar vervolgens ook gaan rechtvaardigen. Ze leggen dus uit waarom ze een abortus hebben gehad. Dat hoeft niet. Het is genoeg om te vertellen dat je een abortus hebt gehad, klaar. Het maakt niet uit waarom of wanneer."

Maar bij de hashtag #MeToo werden toch ook veel persoonlijke verhalen gedeeld?

"Klopt", zegt Combrink, "dat gaf goed inzicht in hoeveel verschillende vormen van seksueel overschrijdend gedrag er zijn. Dat zorgde er weer voor dat veel vrouwen zich erin herkenden. Uiteindelijk gaat het allebei om het recht op zelfbeschikking. Dat jij kan zeggen: ik wil geen kind. En dat is genoeg."

#YouKnowMe - de nieuwe #MeToo?

Philipps hoopt dat deze hashtag een keerpunt is. "Ik hoop dat we niet nog verder terug de tijd in gaan, en dat deze wet de laatste strohalm is waar de oude witte mannen zich aan vast grijpen om hun macht te behouden. Het moet misschien eerst slechter worden voor het beter kan worden, maar het is 'pretty bad' op dit moment."

Volgens Combrink leeft de hashtag in Nederland niet op dezelfde manier als in de VS. "Hoewel we ook hier een toename in anti-abortus demonstraties zien, is de druk hier nog niet zo hoog. Maar als zo'n anti-abortuswet in Nederland concreet zou worden, dan denk ik wel dat vrouwen massaal opstaan."

Of de hashtag net zo viral zal gaan als #MeToo, is lastig te zeggen. Er zijn nog niet veel vrouwen in Nederland die de hashtag delen. "Als iets een taboe is, is het vaak eng om je uit te spreken. #MeToo was al een volle maand aan de gang, voor het in Nederland los ging. Het kan hier dus nog wel even duren."

Maar, zegt Combrink, het kan het ook bij een kleine bubbel blijven. "Bijna elke vrouw heeft wel een vorm van seksueel overschrijdend gedrag meegemaakt die bij #MeToo past. Dat is bij abortus toch een stuk minder."