12 autobranden per dag, maar over de daders weten we weinig

Voor het vierde jaar op rij zijn er meer schadeclaims door autobranden gemeld door verzekeraars. Vorig jaar waren er gemiddeld 12 claims per dag (4359 in totaal) voor auto's die in vlammen op gingen, 45 procent meer dan in 2014.

"Inmiddels kan je echt wel zeggen dat autobranden regelmatig voorkomen", zegt Jasper van der Kemp, criminoloog aan de Vrije Universiteit. Maar ondanks de toename weten we nog altijd weinig over wie de daders zijn.

"Autobranden zijn voor de politie hele complexe zaken, zegt Van der Kemp. "De politie heeft na een brand weinig om mee te werken: het vuur en het blussen ervan vernietigen het meeste bewijsmateriaal. Je kunt dan geen zaken oplossen en dus ook geen daders pakken."

Om toch meer te weten te komen over de achtergrond van autobranden, doet Van der Kemp momenteel zelf onderzoek naar geografische patronen van de branden. Hij hoopt daarmee uiteindelijk ook meer te kunnen zeggen over de daders. Het onderzoek loopt nog, maar hij deelt alvast zijn eerste bevindingen.

Jongeren en serie-brandstichters

Jongeren die vandalisme plegen en mensen die seriematig brandstichten lijken in ieder geval de voornaamste daders, zegt Van der Kemp al zegt hij erbij dat concrete cijfers die dit aantonen nu nog ontbreken. "Bij seriematige brandstichters wordt vaak over pyromanen gesproken, maar het hoeft niet altijd om mensen met zo'n psychische aandoening te gaan."

Twee andere groepen die in mindere mate als daders van autobranden worden gezien zijn mensen die het doen uit wraak of als auto's zijn gebruikt in het criminele circuit, bijvoorbeeld als vluchtauto.

Daders van een autobrand wonen relatief vaak in de buurt, volgens Van de Kemp. De brandstichters komen dus uit eigen stad of zelfs wijk. "We zien dat vaak bij type misdaad waarbij veel keus is, zoals woninginbraak en dus ook autobranden. Je hoeft daarvoor niet naar een andere plaats. Bovendien ken je de vluchtroutes beter in je eigen plaats."

De redenen voor het aansteken van een auto lopen uiteen. Bij jongeren kan het zitten in kopieergedrag en vandalisme. Van der Kemp kan nog niet zeggen of zaken als verveling en het vaker zien van autobranden in de media, een rol spelen. "Voor seriematige brandstichters is de auto simpelweg een handig voorwerp: ze zijn veel voorhanden en een autobrand is meestal zonder slachtoffers".

Autobranden helemaal voorkomen is lastig, een auto is immers vrij gemakkelijk aan te steken. "Ik kan vertellen hoe het moet, maar dat lijkt me niet handig om hier te doen", zegt Van der Kemp. "Oplossingen kan je zoeken in brandwerend of brandvertragend maken van auto's. Maar zoiets is wel heel lastig en hoe ga je zoiets brandbaars als rubber vervangen?"

Een andere oplossing is om als politie nadrukkelijk op zoek te gaan naar de seriematige dader. Van der Kemp: "Als je die namelijk weet te pakken, heb je waarschijnlijk direct een hoop branden minder. Ons onderzoek zal hopelijk gaan helpen bij het herkennen van zulke daders."