Actieplan voor eerlijk natuursteen
Honderden bedrijven en de Nederlandse en Vlaamse overheid binden de strijd aan tegen misstanden in de natuursteensector. Dit materiaal wordt in landen als India en China vaak gewonnen onder omstandigheden waarbij mensen- en arbeidsrechten met voeten worden getreden. Hier gebruiken we het voor aanrechtbladen, grafstenen, gevels, tegels, stoepranden en monumenten.
De Nederlandse en Vlaamse natuursteenbedrijven die het materiaal importeren, willen aan de misstanden een einde maken. 'Eerlijk natuursteen' is het streven. Daartoe zijn afspraken gemaakt met de Rijksoverheid, de Belgische overheid, vakbonden FNV en CNV en ngo's.
"Kinderen van 8 of 9 jaar moeten in de groeven allerlei klusjes uitvoeren en kunnen daardoor niet naar school, waar ze horen. Arbeiders maken werkdagen van zestien, zeventien uur. Tegen zeer lage lonen", zegt Henny Plat van vakbond FNV Bouwen en Wonen. "En de milieuregels worden aan de laars gelapt. Het is ontzettend vies en zwaar werk."
Vanmiddag werd in Den Haag het convenant 'Trustone' getekend. Drie jaar overleg resulteerde in een zeventig pagina's tellend document. Inmiddels zijn diverse initiatieven gestart om natuursteen voortaan maatschappelijk verantwoord in te kopen. Ook tientallen gemeenten en rijksdiensten doen eraan mee.
Stoflongen
"Veel mensen in India en China in deze sector krijgen silicose, stoflongen. Die natuursteen wordt namelijk losgemaakt met explosies. Die veroorzaken enorme stofwolken. Mensen van 27 jaar lijden al aan die ziekte, happen naar adem en zullen wellicht voor hun dertigste doodgaan. Dat moeten we toch niet willen", aldus Plat, die ook namens vakbond CNV spreekt.
De betrokken Nederlandse en Belgische natuursteenbedrijven gaan om te beginnen hun hele keten in kaart brengen: waar komt ons natuursteen precies vandaan?
"Als onze vakbondscollega's in India en China misstanden signaleren, worden wij daarover geïnformeerd. Wij zullen dat aan de bedrijven hier melden en die kunnen dan stappen ondernemen", zegt de vakbondsbestuurder. Over drie jaar worden de eerste concrete resultaten verwacht.
Onderbroek
Dekker Zevenhuizen in Zevenhuizen is een van de natuursteenbedrijven die blij zijn met het convenant. Het bedrijf, dat wekelijks 3600 keukenwerkbladen maakt, haalt zijn natuursteen uit India. "Of ik daar weleens ben wezen kijken? Zeker wel", zegt Ben van Elk. "Een stuk of tien keer. Vooropgesteld, Nederland is geen India. Maar eerlijk gezegd ben ik nog nooit tegen echte grote misstanden aangelopen."
Van Elk heeft ook natuursteenfabrieken bezocht in China. "Daar zag ik mensen in onderbroeken rondlopen. Ja, als wij zoiets zien... daar doen we dus geen zaken mee."
Hij hoopt dat de afspraken in het convenant leiden tot betere arbeidsomstandigheden. "Ik weet wel: papier is geduldig. Maar je moet ergens beginnen. Als je niks met elkaar afspreekt, zal er nooit wat veranderen. Maar als sector hebben we zeker nog stappen te maken."