ANC in Zuid-Afrika weer de grootste, maar steun slinkt verder
Het lijkt erop dat het ANC na de parlementsverkiezingen in Zuid-Afrika opnieuw zetels moet inleveren. De voormalige anti-apartheidsbeweging staat op 57 procent van de stemmen nadat driekwart van de stemmen is geteld.
Het ANC zou daarmee zijn absolute meerderheid in het parlement behouden, maar verliest wel ten opzichte van de vorige verkiezingen, toen het 62 procent haalde. De grootste oppositiepartij, de Democratische Alliantie, staat op 23 procent, gevolgd door de radicale links-populistische Economische Vrijheidsstrijders van voormalig ANC-dissident Julius Malema (10 procent).
Ramaphosa wordt eigenlijk gestraft voor het wanbeleid van zijn voorganger.
Het ANC verliest al jaren terrein. De partij kreeg bij de parlementsverkiezingen van 2004 nog 70 procent van de stemmen. Vijf jaar later was dat percentage gedaald tot 66, en in 2014 was dat dus 62.
"Iedere regeringspartij zou blij zijn met een uitslag als dit maar niet hier in Zuid-Afrika", zegt correspondent Bram Vermeulen. "Voor het ANC betekent het een flinke val ten opzichte van 2014. Je kunt hieruit opmaken dat de campagne van Cyril Ramaphosa, die Jacob Zuma opvolgde als ANC-leider en president, is mislukt. Hij beloofde een nieuw ANC, een nieuwe dageraad. Ramaphosa wordt eigenlijk gestraft voor het wanbeleid van zijn voorganger."
Het ANC wordt al jaren geplaagd door corruptieschandalen, met name onder voormalig president Jacob Zuma. Zijn opvolger Ramaphosa probeert daar een einde aan te maken, maar heeft te maken met de erfenis van Zuma, en met Zuma-getrouwen die ook binnen de partijtop nog altijd een stevige stem hebben. Ramaphosa, die in december 2017 ANC-leider werd, wil publieke voorzieningen verbeteren, de werkloosheid aanpakken en werk maken van corruptiebestrijding.
Het lijkt erop dat de opkomst met 65 procent relatief laag was, wat nadelig werkte voor het ANC. Bij eerdere verkiezingen kwam de opkomst uit boven de 70 procent. Vooral in townships, traditioneel bolwerken van het ANC, zouden mensen zijn thuisgebleven.
Volgens correspondent Vermeulen speelt mee dat er veel desinteresse is onder jongeren. Slechts ongeveer de helft van de kiezers onder 30 jaar gaat stemmen. "En er zijn meer alternatieven voor die trouwe ANC-kiezer. Denk aan de Economische Vrijheidsstrijders, die land van witte boeren willen onteigenen. Die zijn aantrekkelijk voor kiezers in de verpauperde townships, mensen die toch cynisch zijn geworden over de politiek."
25 jaar na het einde van apartheid kampt Zuid-Afrika met een torenhoge werkloosheid en grote ongelijkheid. Toch krijgt het ANC als de partij van Nelson Mandela die een einde maakte aan apartheid nog altijd veel steun, vooral onder oudere Zuid-Afrikanen. De partij regeert in acht van de negen provincies. Alleen in de Westkaap is de Democratische Alliantie aan de macht, wat hoogstwaarschijnlijk zo blijft.
