Misbruik Castrum Peregrini: 'Als 14-jarige kan je niet tegen twee mannen ingaan'

• Wim Kopinga

  redacteur Online

Het Amsterdamse herengenootschap Castrum Peregrini maakte zich jarenlang schuldig aan seksueel misbruik van minderjarigen, werd gisteren duidelijk. "Mijn vader zat er ook bij en stuurde mij daar vanaf mijn elfde naartoe", zegt een anoniem slachtoffer tegen de NOS.

Castrum Peregrini was de gemeenschap, of vriendengroep, rond dichter Wolfgang Frommel in Amsterdam. Uit onderzoek van oud-rechter Frans Bauduin dat gisteren naar buiten kwam, blijkt dat er in de periode 1942 tot 1986, toen Frommel overleed, sprake was van misbruik.

Geruchten over pedofilie binnen de groep waren er altijd al, maar pas sinds 2017 wordt hier openbaar over gesproken. Toen verscheen in Vrij Nederland een artikel van neerlandicus Frank Ligtvoet, die zijn ervaringen binnen Castrum Peregrini deelde.

Na dat stuk werd het onderzoek gestart. Volgens het rapport dat gisteren verscheen had de kring rond Frommel "veel trekken van een sekte". Naar de buitenwereld toe werd er gedaan alsof de groep vooral rond de culturele opvoeding van jongens draaide. Maar binnen werd 'pedagogische eros' gepredikt, wat betekende dat oudere mannen jongens misbruikten. Onder het mom van seksuele opvoeding moesten veelal jongens eerst regelmatig seks hebben met een 'oudere vriend'.

"Je moest eerst oefenen met een man, want dat was veilig; je kon er geen kinderen van krijgen", zegt het anonieme slachtoffer. "Bovendien kon je je volgens mijn vader beter inleven in een vrouw als je eerst zelf gepenetreerd was. Zo doe je seksuele ervaring op, en ben je beter voorbereid op 'het leven'."

Zelf was hij al voor zijn geboorte verbonden aan het herengenootschap. Zijn middelste naam, die weinig mensen kennen, was de bijnaam van degene die zijn vader misbruikte. "Bedoeling was dat ik ook ingeleid zou worden bij de sekte door diezelfde man, Billy Hilsley. Dat was een vriend van Wolfgang Frommel die binnen de sekte 'Cyril' werd genoemd."

Cyril, zoals we de anonieme bron kunnen noemen, was elf jaar toen hij in 1972 voor het eerst door zijn vader naar een van de twee huizen van het herengenootschap werd gestuurd. Er gebeurde nog niets seksueels, maar hem werd met gedichten, muziek en rituelen verteld over de 'hogere cultuur' waar de groep naar eigen zeggen deel van uitmaakte. Hilsley besloot toen dat niet hij, maar een van zijn jongere 'vrienden' Cyril in moest wijden. Hij schoof daarom Ian Gulliford naar voren

"Hij kwam steeds vaker bij ons thuis op bezoek en werd steeds handtastelijker. Dat werd allemaal gelardeerd met gedichten waarvan geacht werd dat we ze uit het hoofd leerden." Uiteindelijk werd Cyril in de zomervakantie op de trein naar Rome gezet. Daar bracht hij drie weken door met Hilsley en Gulliford in een huisje.

"Daar ben ik toen - achteraf is dat wel grappig - naar de Sint-Pieterskerk geweest. Daar was ik enorm van onder de indruk. Ik voelde daar iets. Ik voelde dat er iets van me verwacht werd, ik moest me maar overgeven. Die middag, op 20 juli 1975, heb ik voor het eerst seks gehad met Gulliford. Dat werd groot gevierd, vanaf dat moment was ik een 'echte vriend'."

Cyril kreeg een kettinkje met de datum op een zilveren medaillon gedrukt. "Hij bestond uit twee delen die in elkaar pasten. Die andere had mijn oudere vriend Gulliford, en dat kettinkje moest ik van hem dragen." Door de ketting wist iedereen binnen Castrum Peregrini dat hij erbij hoorde. De jaren erna ging hij zo'n drie keer per maand op bezoek bij Gulliford, die leraar was op een school in Werkhoven.

Hij wilde niet gaan, legt hij uit, maar dacht: "Als mijn vader dit wil, moet ik dit maar doen". "Ik vond het verschrikkelijk, maar kon het overleven door uit te schakelen. Ik merkte ook dat ik van wijn wat doezeliger werd."

Na een paar jaar raakte Gulliford geïnteresseerd in een jongere jongen. Cyril werd daardoor 'vogelvrij'. Anderen binnen Castrum Peregrini konden hem vanaf dat moment ook gebruiken. "Toen werd ik zelfs door Frommel uitgenodigd in zijn bed. Dat was een hele eer - ik was 19 als ik het me goed herinner."

Geheimhouding

Het ergste aan alles was voor hem de geheimhouding voor de buitenwereld. "Ik schaamde me verschrikkelijk dat ik misbruikt was, en was doodsbang dat anderen erachter zouden komen. Daardoor leidde ik een gespleten bestaan. Ik had een keurige façade aan de buitenkant en dat gaf enorme stress. Net zoals in de oorlog mensen die in het verzet zaten, en continu bang waren voor ontdekking."

Toen hij 21 was, werd Cyril smoorverliefd op een meisje. Uiteindelijk vertelde hij haar alles. Zij hielp hem afstand nemen door hem te laten kiezen tussen hen of haar. Ze gingen trouwen, maar tot kort voor het huwelijk werd er op hem ingepraat; hij was een verrader. Ook zijn ouders waren niet blij dat hij brak met de traditie.

Met zijn ouders heeft hij altijd contact gehouden. Sinds zijn breuk met Castrum Peregrini heeft hij nog vaak geprobeerd om er met hen over te praten, maar dat lukt niet. "Mijn vader zegt dan: 'ben je er nog niet overheen? Zo erg was het toch niet?' En: 'er zaten toch ook veel goede kanten aan?' Mijn moeder wil dat ik haar overal de schuld maar van geef, al heeft ze ook lang geroepen dat ze er niets van af wist." Inmiddels zijn ze beiden op leeftijd. Cyril verwacht niet dat ze nog tot andere inzichten komen.

Zelf kan hij het er inmiddels makkelijker over hebben zonder heel emotioneel te worden. Door de betrokkenheid van zijn vader bij het misbruik ziet hij wat hem is overkomen nu als incest. Dat helpt hem, want nu kan hij hier bij gespecialiseerde hulporganisaties anoniem over praten. "Ik heb dat nu pas, tientallen jaren na de feitelijke gebeurtenissen, kunnen ervaren. De last van de schaamte wordt daar van je afgenomen."

Niet 'nee' kunnen zeggen

Wat er gebeurd is heeft veel littekens nagelaten. Hij heeft zichzelf altijd verweten dat hij geen 'nee' gezegd heeft. Maar nu weet hij beter. "Als je als 14-jarige naar Rome gaat en twee mannen willen seks met je, en je ouders vinden dat een goed plan, dan kan je daar niet tegenin gaan."

"Ik heb nu geleerd dat die hele lange tijd die er tussen Castrum Peregrini en openbaarmaking zit óók normaal is. Helaas wordt daar in juridische zin geen rekening mee gehouden, en zijn alle strafbare feiten verjaard."

De naam van het anonieme slachtoffer is bij de redactie bekend.