Game die helpt bij opsporen alzheimer ‘werkt beter dan medische tests’

• Wim Kopinga

  redacteur Online

Onderzoekers hebben maar een paar minuten nodig om de vroegste stadia van alzheimer bij iemand te herkennen als de proefpersoon de game Sea Hero Quest speelt. Dat blijkt uit een nieuw gepubliceerde studie in het wetenschappelijke tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).

Met het virtual reality-spel kan alzheimer worden vastgesteld op een manier die eerder niet bestond. In Sea Hero Quest krijgen spelers een kaart te zien. Daarna moeten ze op een bootje door een virtuele wereld naar bepaalde punten navigeren. Onderzoekers verzamelden alle data en keek wie er de snelste routes nam, en wie niet.

Uit het onderzoek blijkt dat mensen met een hoog genetisch risico op alzheimer vaak niet de snelste route namen. Ook werden bewegingspatronen geïdentificeerd bij spelers die nog geen andere geheugenproblemen hadden.

Vroeg opsporen

Dat is belangrijk, want onderzoekers willen de ziekte zo vroeg mogelijk opsporen. Het liefst voordat het stadium van geheugenverlies optreedt, zodat de ziekte beter bestreden kan worden.

Volgens de onderzoekers is een van de eerste symptomen van dementie het verlies van navigatievaardigheden. Sea Hero Quest werd speciaal ontwikkeld om hiernaar te kunnen kijken.

Zo ziet de game eruit:

Door te focussen op navigatievaardigheden verschilt het onderzoek van andere studies naar alzheimer. Bij die tests wordt vaak naar het geheugen en kennis gekeken. "De huidige diagnose is sterk gebaseerd op geheugen. Maar daarvan weten we dat het pas zichtbaar wordt als de ziekte al verder gevorderd is", schrijft hoofdonderzoeker Michael Hornberger in een persbericht. "Maar steeds meer bewijs toont aan dat afname in ruimtelijk inzicht al jaren eerder voorkomt dan geheugenklachten."

4,3 miljoen spelers

Sea Hero Quest werd door Deutsche Telekom, gamestudio Glitchers en meerdere Europese universiteiten gemaakt. Voor het spelen kregen gamers te zien dat ze meededen aan wetenschappelijk onderzoek. Door het spel online en wereldwijd uit te brengen, kregen de onderzoekers toegang tot een enorme dataset. In totaal speelden 4,3 miljoen mensen mee. Daarmee zou het om de grootste studie naar dementie ooit gaan.

Spelers genereerden in 2 minuten evenveel data als wetenschappers in 5 uur met onderzoek in het lab kunnen verzamelen. Volgens de wetenschappers zijn voor zo'n dataset met traditioneel onderzoek naar dementie 176 eeuwen nodig. Nu kon dit in een paar jaar tijd.

Met de verzamelde data konden onderzoekers een basis vormen waar toekomstige resultaten mee vergeleken kunnen worden. Ze hopen dat de gegevens van het spel, dat overigens niet meer beschikbaar is, helpen bij het identificeren van mensen die een behandeling nodig hebben voordat symptomen uit het latere stadium van alzheimer zichtbaar worden.