Vermoedelijke dood topklimmers is 'enorme klap' voor bergsportwereld

• Erika de Joode

  redacteur Online

De oostkant van de ruim 3000 meter hoge berg Howse Peak in de Canadese Rocky Mountains is berucht. Een mix van rotsen en ijs maakt de route naar de top gecompliceerd en loodzwaar. Toch zetten drie zeer ervaren klimmers uit Oostenrijk en de Verenigde Staten deze week koers naar de top. Maar een lawine werd hen waarschijnlijk fataal.

De drie alpinisten, David Lama (28), Hansjörg Auer (35) en Jess Roskelley (36) hoorden bij de wereldtop. Ze waren ook in dienst van outdoormerk The North Face. Dinsdag begonnen ze aan hun beklimming, sinds woensdag zijn ze vermist. Algemeen wordt aangenomen dat ze bij de lawine zijn omgekomen.

Wereldwijd reageren bergsporters geschokt op dat nieuws. Ook Robin Baks, directeur van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsportvereniging (NKBV) is aangeslagen. "Deze mannen zijn bekend in de alpiene wereld. Ze hebben een aantal zeer aansprekende beklimmingen gedaan."

Afgelopen januari was de 35-jarige Auer nog hoofdspreker op de jaarlijkse bergsportdag van de NKBV. "Hij heeft fantastische beklimmingen op zijn naam staan. Dit is een enorme klap."

De door de lawine overvallen alpinisten klommen alle drie al van jongs af aan en hebben meerdere first ascents op hun naam staan - zo heet het in de bergsport als je een bepaalde beklimming als eerste volbrengt.

"Zo'n first ascent is extra avontuurlijk", vertelt de Nederlandse alpinist Niek de Jonge. "Je klimt ergens waar nog nooit iemand heeft geklommen. Het is anders, onbekend, en die onwetendheid is extra spannend."

Tot de heupen in de sneeuw

Zelf is De Jonge net drie dagen terug van een lange expeditie in Alaska, ook een first ascent. "Een vliegtuigje dropt je in een afgelegen gebied en dan ga je. Pas als je het vliegtuigje weer belt en het zicht goed genoeg is om je op te halen, kan je terug. Toen we in Alaska aankwamen, stonden we tot voorbij onze heupen in de sneeuw."

Het bericht over de drie klimmers in Canada zet De Jonge wel aan het denken, zegt hij. "Is je hobby zulke risico's wel waard? Je hoort natuurlijk wel vaker dit soort berichten, maar vaak gaat het dan om klimmers met wie je niet zoveel hebt. Over deze mannen heb ik veel gelezen en gehoord."

De Jonge wijst op het hoge niveau dat de verongelukte klimmers hadden. "Ze waren ontzettend ervaren. Een van hen heeft bijvoorbeeld een route gesoleerd - geklommen zonder touw of hulpmiddelen - die anderen zelfs mét touw nauwelijks aankunnen. Het is extra cru dat juist zij nu zijn weggevaagd door iets wat je niet zelf in de hand hebt."

Lawinekunde

Want op een zware beklimming kun je je voorbereiden, maar alle risico's uitsluiten is onmogelijk, zegt NKBV-directeur Baks. "Lawinekunde is een wetenschap op zich. Ervaren alpinisten als Lama, Auer en Roskelley kunnen bijvoorbeeld het sneeuwdek analyseren. Je maakt dan met een schep een dwarsdoorsnede van een sneeuwlaag om te zien hoe die is opgebouwd."

Als er een laag oude sneeuw ligt waarvan de bovenlaag eerst een beetje ontdooit en daarna weer opvriest, dan krijg je een soort korstje op de sneeuwlaag, legt Baks uit. "Een lading verse poedersneeuw hecht niet aan die onderlaag. Bij een steile berg betekent dat een risico op lawines. Vergelijk het met sneeuw op een gladde spiegel: die glijdt er ook vanaf."

Maar, benadrukt Baks, je kunt dan wel het sneeuwdek "lezen", maar in sommige gevallen is de natuur toch grilliger dan je had verwacht. "Je hebt geen garanties."

Is dat ook de kick van het klimmen, dat je nooit precies weet hoe het gaat lopen? "Het is een misvatting dat we allemaal een soort adrenalinejunkies zijn", vindt Baks. "Niemand gaat naar boven met de gedachte: eens kijken of we het halen, of: gaaf, dat ging maar nét goed. Nee, iedereen is voorzichtig en je probeert risico's tot een minimum te beperken. Ongeveer driekwart van alle expedities wordt afgebroken omdat de omstandigheden toch te gevaarlijk zijn."

Heel veel pech

Eigenlijk is expeditieklimmen - naar de hoogste bergtoppen ter wereld - ook helemaal niet zo leuk, vindt de 38-jarige De Jonge. "Het is mentaal heel zwaar. Maar aan de andere kant: je komt op hele bijzondere plekken."

Bang is De Jonge ook wel eens, tijdens zo'n expeditie. "Ik probeer de risico's altijd goed in te schatten, maar je kunt gewoon pech hebben. En deze drie mannen hebben duidelijk heel erg veel pech gehad."

De Jonge had gehoopt om de drie ooit nog een keer tegen te komen tijdens een expeditie. "Dat gaat niet meer lukken. Drie mannen, in één klap dood door een lawine. Dat is heftig."

De ouders van de Oostenrijkse klimmer David Lama hebben vanmiddag een bericht op zijn Instagrampagina gedeeld. "Hij volgde altijd zijn eigen pad en leefde zijn droom", zeggen zij. "Wat nu is gebeurd, accepteren we als onderdeel daarvan."