30.000 euro of een grotere auto: Hongarije doet alles voor hoger geboortecijfer

Voor de familie Ferenc kwam een droom uit toen ze eindelijk in staat waren een vrijstaand huis in een rustig voorstadje van Boedapest te kopen. Dat konden ze doen dankzij de komst van Arnold (1), hun derde kind. De Hongaarse regering beloont gezinnen met drie of meer kinderen met een eenmalig geldbedrag, te besteden aan de koop van een huis. Als Arnold niet geboren zou zijn, had de familie Ferenc in hun kleine flat in Boedapest moeten blijven wonen.

Een slimme manier om bevolkingskrimp tegen te gaan, of een stap te ver? Bekijk de reportage van correspondent Mitra Nazar uit Boedapest:

"We zijn erg dankbaar, onze kinderen zullen nu alle drie hun eigen kamer hebben", zegt vader Markus Ferenc. Het bedrag van 10 miljoen forint (30.000 euro) dat ze ontvingen, geeft ze een vliegende start. Het huis is nog in aanbouw, maar ze hopen er voor de Kerst te wonen.

"Mensen worden zo echt aangemoedigd te gaan voor een groot gezin", vult moeder Eva aan. "Ik ken andere gezinnen die nu twee kinderen hebben, die denken hierdoor serieus na over een derde."

Een leven lang geen inkomstenbelasting

Financiële hulp bij het kopen van een huis is een van de regelingen die premier Orbáns regering bedacht om Hongaren aan te sporen meer kinderen te krijgen. In februari kondigde hij een nieuw pakket maatregelen aan dat het grote gezinnen makkelijker moeten maken. Op 1 april werden die maatregelen goedgekeurd in het parlement.

Zo kan een Hongaarse vrouw die voor haar veertigste levensjaar trouwt, nu een lening van 30.000 euro opnemen. Op het moment dat haar derde kind wordt geboren, hoeft ze de lening niet terug te betalen. Als ze een vierde kind zou krijgen, hoeft ze haar leven lang geen inkomstenbelasting te betalen.

Ook nieuw is een flinke bijdrage voor een grote gezinsauto. Daar wil de familie Ferenc ook op intekenen. "Ik geloof dat we bijna de helft van een nieuwe auto met zeven zitplaatsen vergoed krijgen", zegt Eva. "Dus daar gaan we zeker naar kijken."

Het geboortecijfer is de afgelopen decennia hard omlaag gegaan in Hongarije. Hongaarse gezinnen krijgen gemiddeld 1,45 kind, de regering wil dat de komende jaren omhoog zien gaan naar minstens 2. In heel Europa daalt het geboortecijfer. Maar in Hongarije komt daar nog eens bij dat het land veel jongeren naar het buitenland ziet vertrekken, op zoek naar een beter leven en hogere lonen.

In zijn jaarlijkse 'staat van de natie'-toespraak in februari, waarin Orbán de nieuwe regelingen bekend maakte, haalde de premier uit naar West-Europa. Daar wordt in zijn ogen op een verkeerde manier omgegaan met de demografische crisis.

"We leven in tijden waarin steeds minder kinderen worden geboren in Europa", zei hij. "In het Westen willen ze dat probleem oplossen met migratie. Ze zeggen dat immigranten de gaten kunnen opvullen. Maar wij Hongaren denken daar anders over. We hebben geen aantallen nodig, we willen Hongaarse kinderen."

Cultuurhoeder Orbán

In aanloop naar de Europese verkiezingen presenteert premier Orbán zich als hoeder van de christelijke cultuur. Met zijn anti-migratie-beleid wil hij een voorbeeld zijn voor een populistische conservatieve politieke beweging in Europa. In zijn februari-speech aan het Hongaarse volk bekritiseerde hij West-Europa ook vanwege de "gemengde bevolking" als gevolg van het binnenlaten van migranten uit niet-christelijke landen.

Terwijl veel gezinnen er voordelen in zien, hekelen Orbáns critici de conservatieve nationalistische gedachte achter het gezinsbeleid. "Midden in Europa kun je als leider niet zeggen dat je alleen katholieke, christelijke kinderen wil", zegt oppositie-parlementariër Timea Szabo. "We steunen alle gezinnen. Elk kind zou welkom moeten zijn." Ze ziet het bovendien als een terugslag in de vrouwenemancipatie. "Wij Hongaarse vrouwen weigeren te worden gezien als broedmachines".

Szabo neemt het regelmatig op tegen Orbán, zowel in het parlement als erbuiten. Toen duizenden Hongaren wekenlang de straat op gingen om te demonstreren tegen de zogenoemde slavenwet, stond Szabo met een aantal andere vrouwelijke parlementariërs vooraan. "Er is niks mis met meer kinderen willen. Het probleem is dat Orbán niet begrijpt hoe vrouwen in de 21e eeuw leven."

'Zekerheid is nodig'

Orbán kwam eerder in opspraak toen hij had gezegd dat hij zich zorgen maakt over vrouwelijke politici, omdat vrouwen de stress van de politiek niet aan zouden kunnen. "Wat families nodig hebben is perspectief", zegt Szabo. "Vrouwen hebben zekerheid nodig dat ze terug kunnen naar hun banen als ze kinderen hebben gekregen, dat er part-time-banen beschikbaar zijn en dat de lonen beter worden. Die zekerheid is er nu niet."

Er is ook zorg over de druk die op families wordt gelegd met leningen. "Dat kan leiden tot familietragedies", aldus Szabo. "Want wat gebeurt er als het niet lukt om drie kinderen te krijgen en je alles moet terugbetalen?"

Nog niet meer baby's

Hoewel het subsidieprogramma voor gezinnen om een huis te kopen al sinds 2015 loopt, heeft het vooralsnog niet meer baby's opgeleverd. In 2018 werden zelfs minder kinderen geboren dan in 2017.

Markus en Eva Ferenc vinden Orbáns gezinsbeleid doeltreffend. "Familie is belangrijk", zegt Markus. "Als dit beleid mensen aanmoedigt om meer kinderen te krijgen, waarom niet?"

Hoewel er in Hongarije vrijwel geen migranten zijn, vinden ze het toch prettig te weten dat dat zo zal blijven. "Het is toch fijn in een land te wonen waar de meeste mensen dezelfde cultuur hebben als wij."