Plots belangrijke eisen geschrapt, maar nog veel hobbels voor Lelystad Airport

• Wim Kopinga

  redacteur Online

Totaal onverwacht maakte het kabinet gisteravond bekend dat het rond Lelystad Airport twee eisen loslaat. Eisen die tot dan toe keihard leken te zijn en voor veel weerstand zorgden. Betekent dit dat de eerste vliegtuigen vanaf Lelystad zoals gepland op 1 april 2020 vertrekken?

Tot gisteravond stond vast dat vliegverkeer van en naar Lelystad Airport niet over militair terrein mocht vliegen. Ook moest er rekening gehouden worden met vliegverkeer met Schiphol. Concreet betekende dit dat er onder het vliegverkeer uit Amsterdam door gevlogen moest worden. Op plaatsen rond Lelystad zou dit voor geluidsoverlast zorgen.

Maar plots verscheen er een brief van minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat aan de Tweede Kamer: die twee eisen komen te vervallen.

'Wonderbaarlijk'

"Ik ben zeker verrast", reageerde Jules van de Weerd van actiegroep Hoog over Wezep vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. "Ik heb dinsdagavond nog met het ministerie samengezeten om het over de plannen te hebben. Toen hebben we hier helemaal niets over gehoord, wonderbaarlijk."

De afgelopen jaren werd er meerdere keren gezegd dat het laten vallen van de twee eisen pas mogelijk was bij herinrichting van het luchtruim in 2023. Ook voor hem kwam dit besluit totaal onverwachts. "Er werd gedacht dat dit omwille van de veiligheid was", zegt NOS-redacteur Hugo van der Parre, die het dossier volgt. "Maar nu blijkt plots dat dit een politieke beslissing was. Dit kwam niet bij de luchtverkeersleiding vandaan."

Waarom dit dan nu wel gebeurt is niet met zekerheid te zeggen. Toch heeft Leon Adegeest, van de Samenwerking Actiegroepen Tegen Laagvliegen, wel een idee. "Dit is een actie om de weerstand tegen Lelystad Airport bij coalitiepartijen te breken. De minister probeert de coalitiepartijen te paaien." Bekend is dat de VVD vóór Lelystad Airport is. Ook het CDA is landelijk voor, maar regionale afdelingen hebben wel bezwaren. De ChristenUnie en D66 staan kritisch tegenover de komst van het nieuwe vliegveld.

Door het schrappen van de eerder in beton gegoten eisen zouden de coalitiepartijen eerder in kunnen stemmen met de huidige plannen, maar de actiegroepen blijven sceptisch. "Vliegtuigen mogen straks hoger vliegen, maar er staat nergens dat dit per se moet", zegt Van de Weerd. Hij vindt dat de aanpassing die nu gedaan wordt niet concreet genoeg is.

Hoe verder?

De opening van Lelystad Airport is nog steeds gepland voor 1 april 2020, maar het is de vraag of die datum haalbaar is. Er moeten nog flink wat hobbels genomen worden voor die tijd. Het kabinet moet de actiegroepen overtuigen van hun plan. Als dat niet lukt, zouden ze naar de rechter kunnen stappen en voor vertraging kunnen zorgen.

Daarnaast is er nog een meningsverschil met de Europese Commissie dat opgelost moet worden. Regeringspartijen CDA, ChristenUnie en D66 willen dat er geen nieuwe vluchten vanaf Lelystad vertrekken. Bestaande vluchten van Schiphol moeten doorgezet worden naar de nieuwe luchthaven. Zo kan de vrijgekomen ruimte in Amsterdam opgevuld worden met intercontinentale vluchten.

In Brussel staan ze niet achter dat plan. De mogelijkheid tot concurrentie moet volgens de Commissie bij de opening van het nieuwe vliegveld gewaarborgd worden. Nederland moet daarom openstaan voor nieuwe vluchten en nieuwe vervoerders op Lelystad.

Om tegemoet te komen aan die eis vanuit Brussel schreef minister Van Nieuwenhuizen vorige maand een brief aan de Europese Commissie. Daarin stelde ze voor dat Lelystad Airport de eerste jaren beschikbaar is voor vluchten die van Schiphol overgeheveld worden. Binnen drie jaar volgt een evaluatie. Daarna kan er in samenspraak met de Commissie gekeken worden hoe het vliegverkeer op Lelystad verder verdeeld wordt.

Vermoedelijk komt er in de loop van mei een reactie op dit voorstel. Het is de vraag of de Commissie positief zal zijn. Door het open einde bij het voorstel van Van Nieuwenhuizen zou het kunnen dat de Commissie niet instemt. Zonder akkoord volgt er vermoedelijk vertraging voor Lelystad Airport. Dan moet ze met een nieuw plan op de proppen komen waar iedereen zich wél in kan vinden.

Daar staat een flinke tijdsdruk op, want als er deze zomer geen vaststaand plan ligt voor Lelystad Airport, doemt het volgende probleem op. Luchtvaartmaatschappijen moeten zo snel mogelijk weten wanneer het vliegveld definitief opent, want daar moet personeel en materiaal voor ingepland worden. Als ze dat niet op tijd weten, zijn er bij de opening geen vliegtuigen op de luchthaven.