Finnen trots op permanente kernafval-grot
Bij de Finse parlementsverkiezingen, die morgen worden gehouden, staat klimaat hoog op de agenda. Wat daarbij opvalt: alle partijen zijn voorstander van kernenergie. Ook de permanente opbergplaats voor kernafval, de eerste ter wereld, is in Finland onomstreden.
"In andere landen vinden ze dat erg raar", zegt Pasi Tuohimaa van kernenergie-producent Posiva. "Maar wij vinden dat deze generatie de verantwoordelijkheid heeft om het kernafval op te ruimen."
De smalle, stoffige tunnels op 450 meter onder de grond vormen een stad op zich. Onkalo, wordt de plek genoemd, ofwel schuilplaats of nest. De tunnels bestaan uit Fins graniet van een paar miljard jaar oud. Geen materie waar je makkelijk doorheen komt.
Correspondent Rolien Créton maakte een reportage in de kernafval-grot:
"Onze strategie is boren en opblazen", legt geoloog Jani Junnila uit. Hij zit achter het stuur en is even de weg kwijt: alle ondergrondse tunnels lijken op elkaar. Hij rijdt achteruit en keert om, naar een plek waar schachten zijn geboord.
Daar zal het kernafval uiteindelijk in verzegelde koperen buizen terechtkomen. Vervolgens zullen de schachten en tunnels met klei worden gevuld. En als daarna de ingang is afgedicht, is Onkalo volgens de Finnen totaal onbereikbaar geworden. Zonder controle en bewaking door mensen en onafhankelijk van invloeden van buitenaf zoals natuurrampen of wereldoorlogen. Een graftombe voor kernafval voor 100.000 jaar.
De opbergplaats ligt op het schiereiland Olkiluoto, aan de westkust van Finland. In de bijbehorende gemeente Eurajoki hebben bewoners zelfs gestreden om de kernafval-opbergplaats toegewezen te krijgen.
"Het voelde ook echt als een overwinning", vertelt burgemeester Vesa Lakaniemi over de selectieprocedure. De gemeente heeft al twee werkende kerncentrales en een derde wordt volgend jaar in gebruik genomen. Het opbergen van het kernafval betekent voor deze afgelegen gemeente niet alleen banen, maar ook extra belastinginkomsten die betaald worden door de kernenergie-producent.
- Posiva
Het begin van de aanleg van de grot - Posiva
Boren in de tunnels - Posiva
Werk in de opslag - Posiva
De aanleg van de opslag - Posiva
De grot - Posiva
De opslag
Met dat geld werd Eurajoki volledig gemoderniseerd. De burgemeester somt op: een vervallen landgoed uit de 17e eeuw werd gerenoveerd en kan nu voor onderwijs, conferenties en feesten worden gebruikt. Er is een nieuw, hypermodern gezondheidscentrum gekomen. "Natuurlijk met een aparte afdeling voor ouderen", aldus Lakaniemi. De scholen in de gemeente kregen basket- en voetbalvelden en er werd een nieuwe ijshockeyhal uit de grond gestampt. Lakaniemi: "Eurajoki is nu ook aantrekkelijk voor jonge gezinnen geworden."
Geen buitenlands afval
Maar ook Finnen buiten de gemeente zijn positief over kernenergie. Finland heeft in totaal vier operationele kerncentrales en twee in de maak. Discussies over het bestaansrecht van kernenergie worden niet gevoerd. De Finnen zien kernenergie als een noodzakelijke tussenstap met het argument: het is CO2-vrij en met zon, wind en water alleen redden we het op dit moment niet.
Het Finse Onkalo is de eerste permanente opbergplaats voor kernafval ter wereld. In principe zou Finland ook kernafval van andere landen kunnen importeren. Maar Pasi Tuhoimaa schudt zijn hoofd bij het horen van die mogelijkheid: "Dat verbiedt de Finse wet. Maar ik ben ervan overtuigd dat andere landen met vergelijkbaar graniet het opbergen van kernafval op den duur zullen commercialiseren."
