'Prijswinnende Nederlandse jeugdfilms niet voor tere kinderzieltjes'

• Tomas Riemens

  redacteur Online

Met een Emmy Kids Award komt de animatiefilm Kop Op op een lange lijst van Nederlandse jeugdfilms met succes in het buitenland. De sleutel daartoe ligt volgens kenners verscholen in de manier waarop Nederlandse makers kinderen benaderen.

Naast Kop Op werd dit jaar bijvoorbeeld ook de familiefilm Mijn Bijzonder Rare Week met Tess in verschillende landen gelauwerd. Die film sleepte prijzen in de wacht in New York en Berlijn. Verder draaide Dikkertje Dap in bioscopen in China en werd de telefilm Hiernamaals genomineerd voor Amerikaanse filmfestivals.

Jeugdfilms zijn al jaren een belangrijk exportproduct voor de Nederlandse filmindustrie, zegt Claire van Daal, programmeur bij het Nederlands Film Festival. "Dat is denk ik omdat Nederlandse makers veel durven. Ze zijn niet bang om op tere kinderzieltjes te trappen."

Ook leuk voor volwassenen

"Het is een soort Nederlandse traditie om kinderen een beetje te traumatiseren. Noem het de Annie M.G. Schmidt-school", zei Willem Bosch, regisseur en scenarist van de speelfilm Hiernamaals, er eerder over in radioprogramma De Nieuws BV. "Van alle audiovisuele dingen zijn we in een ding echt goed en dat is kinderdrama. Dat komt doordat we kinderen serieus nemen."

Nederlandse filmmakers snijden vaak serieuze thema's aan, die kinderen herkennen uit hun dagelijks leven. Dat geldt ook voor de film Kop Op, die gaat over drie vrienden met verschillende culturele achtergronden. Ze moeten een dag als elkaar door het leven gaan nadat ze per ongeluk van hoofd zijn gewisseld als ze een magische wasmachine vinden.

De makers van animatiestudio Job, Joris en Marieke zeggen dat ze het belangrijk vonden om de film te maken en dat het goed is je soms even in iemand anders te verplaatsen. Van Daal: "Kop Op is een film met veel lagen. Hij is bedoeld voor kinderen tussen de 8 en 12, maar ik ben van middelbare leeftijd en ik vond het ook een fantastische film."

Bekijk de trailer van 'Kop Op' hier:

Ook andere Nederlandse jeugdfilms die in het buitenland worden geprezen, zijn geschikt voor volwassenen. Dan gaat het om allerlei genres: van kort tot lang en van animatie tot documentaire. Neem de documentairefilm Lenno en de Maanvis, die dit jaar een Europese filmprijs won. Ook geen zoet Disney-verhaal, zegt regisseur Shamira Raphaëla.

Voor een nieuwe documentaire nam ze veel interviews af met kinderen. "Die zeggen allemaal juist dat ze meer willen weten van moeilijke dingen zoals terrorisme of zelfmoord. Ze willen iets dat echt is en hoeven niet beschermd te worden. Dat durven makers in Nederland misschien meer te doen dan in andere landen."

Kinderen kijken het liefst naar zaken waarvan volwassenen vaak vinden dat die niet voor hen geschikt zijn, zei regisseur Bosch in De Nieuws BV. "Van die dingen die je ouders bespreken als jij stiekem bovenaan de trap meeluistert. Als je dat niveau bereikt, kijken ze er graag naar."

Zie hier welke thema's 'Lenno en de Maanvis' aansnijdt:

De internationale erkenning leidt niet altijd tot enorme bezoekersaantallen in bioscopen, geeft Raphaëla toe. Al komen op festivals als Cinekid, het IFFR in Rotterdam en het Nederlands Film Festival wel duizenden kinderen met de films in aanraking.

"Prijswinnende films zitten vaker in de arthouse-hoek en kunnen soms op minder publieke belangstelling rekenen", zegt Van Daal. "Andersom komen films als Superjuffie of Brugklas minder snel in aanmerking voor een internationale filmprijs, maar trekken die wel een groot publiek. En dan zijn er ook nog klassiekers als Abeltje en Minoes die het allebei lukte."