Voor het eerst vastgesteld: planeet die de dood van een ster overleefde

Een planeet die het sterfproces van een ster overleeft. De kans dat je er zo een vindt is "bijzonder klein", zegt Simon Portegies Zwart, maar er is er nu hoogstwaarschijnlijk wel een ontdekt.

Portegies Zwart is hoogleraar numerieke sterdynamica aan de universiteit in Leiden en werkte mee aan de bijzondere ontdekking. "We zijn alle mogelijke alternatieve scenario's nagegaan, maar voor zover we kunnen zien moet dit wel de eerste planeet zijn waarvan we direct bewijs hebben dat hij de dood van een ster overleefde. Het is een heel bijzondere bevinding."

Hoe zit dit?

Wanneer sterren al hun brandstof hebben gebruikt, en dus aan hun einde zijn gekomen, zwellen ze op en stoten ze de materie van hun buitenkant de ruimte in. Die materie is vaak zo verwoestend dat planeten rondom de ster het niet overleven. Hoe groter de ster, hoe groter de vernietigende kracht.

Deze keer overleefde een planeet in de buurt van een ster het dus wel. Hij bevindt zich in een zeer grote schijf van ruimtepuin rondom de ster. De onderzoekers vermoeden dat dit ruimtepuin het restant is van andere planeten en hemellichamen.

Nikkel en ijzer

Dat deze planeet het wel heeft overleefd, kan volgens de onderzoekers komen doordat de planeet vermoedelijk uit ijzer en nikkel bestaat. Helemaal onaangetast is de planeet niet. Onderzoekers denken dat hij eerder veel groter was, en dat wat we nu zien een restant is, een planetoïde. In zijn baan rond de ster laat hij ook een spoor van gas na, mogelijk door de voortdurende botsing van de planeet met het ruimtepuin.

Eerdere aanwijzingen voor planeten die de dood van een ster overleefden bestaan, maar waren indirect. Van andere planeten, deze bijvoorbeeld, die om een dode ster draaien, vermoeden wetenschappers dat ze pas in de baan van de dode ster kwamen nadat die al tot dode ster (witte dwerg) getransformeerd was.

En de aarde dan?

De ontdekking is ook interessant omdat de ster die stierf tot de kleinere type sterren behoort, zoals onze zon. Er bestaat discussie onder wetenschappers over wat er dan met onze eigen aarde zal gebeuren.

Portegies Zwart voorziet twee scenario's waarmee onze aarde aan zijn einde kan komen. "Komen we in de atmosfeer van de zon terecht en worden we ook tot puin vernietigd? Of worden we naar buiten geblazen en dan door Jupiter in het ijskoude heelal geknikkerd? Beide opties zijn in elk geval niet aantrekkelijk", lacht hij.