Fossielen van 'de dag dat dinosaurussen uitstierven' gevonden
Het is misschien wel 'de belangrijkste fossielenontdekking van deze eeuw'. Zo wordt de vondst van een modderpoel in de Amerikaanse staat North Dakota omschreven. De plas zou tientallen miljoenen jaren geleden ontstaan zijn, toen een meteorietinslag een einde maakte aan een groot deel van het leven op aarde.
In de modderpoel vonden wetenschappers fossielen van dinosaurussen, insecten en vissen, die allemaal in één klap gestorven zouden zijn door de gevolgen van de inslag. De vondst wordt daarom vergeleken met Pompeï, de Italiaanse stad die werd bedolven door as uit de Vesuvius-vulkaan en daardoor voor archeologen een goed verzegelde schatkamer is gebleken.
Wat er zo bijzonder is aan de vondst, vertelt emeritus hoogleraar Jan Smit in dit verslag van Lidwien Gevers:
De meteorietinslag moet zo'n 66 miljoen jaar geleden hebben plaatsgevonden, in het Mexicaanse Yucatán. De inslag van de enorme meteoriet (met een doorsnee van zo'n 10 kilometer) duurde volgens wetenschappers twee minuten lang en sloeg een krater van 180 kilometer breed in de aarde. Qua kracht wordt de inslag vergeleken met een miljard keer de atoombom die de Japanse stad Hiroshima in 1945 in as legde.
De inslag zou wereldwijd enorme tsunami's en aardbevingen hebben veroorzaakt. Grote hoeveelheden rotsblokken zouden in de stratosfeer zijn beland en uren na de inslag voor een regen van gesteenten, zogeheten microtektieten, hebben gezorgd. Als gevolg van de inslag zou driekwart van alle soorten organismen uitgestorven zijn.
De fossielenvondst vertelt volgens de onderzoekers veel over die bewuste catastrofale dag. Zo zijn in de kieuwen van gestorven vissen dezelfde microtektieten aantroffen, wat er op zou duiden dat de dieren nog geleefd hebben toen de inslag plaatsvond, maar stierven door de regen van tektieten. Ook zou de inslag in het voorjaar hebben plaatsgevonden, zo concluderen wetenschappers op basis van de groeipatronen van de vissenkaken.
Het onderzoeksteam trof bovendien zeer gedetailleerde vondsten aan, zoals een nooit uitgekomen ei van een pterosaurus, het vel van een triceratops en pootafdrukken van waarschijnlijk een hadrosaurus.
Locatie geheim
De modderpoel werd jaren geleden al ontdekt door de Amerikaanse paleontoloog Robert dePalma. Een team van wetenschappers, waaronder de Nederlandse emeritus hoogleraar geologie Jan Smit werkte daarna in het diepste geheim aan het onderzoek. Smit vertelde over zijn ontdekking aan De Volkskrant in 2017, met de belofte het nieuws pas te publiceren als het wetenschapsartikel openbaar zou worden.
Om het onderzoek niet te verstoren, wordt de precieze locatie van de modderpoel geheim gehouden.
