Zomertijdchaos in Indiana: dubbele klokken en vroeger aankomen dan je vertrok

• Lambert Teuwissen

  redacteur Online

De klok gaat weer een uur vooruit vannacht, voor misschien wel een van de laatste keren. Europa wil af van het halfjaarlijks gerotzooi met de tijd, al is het aan de landen zelf om te bepalen of ze voortaan zomer- of wintertijd willen aanhouden.

Dat het belangrijk is om een lappendeken aan tijdzones te voorkomen, weten ze in de Amerikaanse staat Indiana. De staat was berucht om zijn tijdchaos. Decennialang weigerde Indiana stoïcijns de zomertijd in te voeren. Maar sommige districten deden dat unilateraal wel, omdat ze in de buurt liggen van grote steden buiten de staat zoals Chicago of Louisville. Daarnaast lag Indiana ook nog eens op de breuklijn van een tijdzone, waardoor enkele districten sowieso een uur later aanhielden.

Effectief was de staat zo verdeeld in drie tijdzones: het overgrote deel hield Eastern Time aan (6 uur eerder dan Nederland), vijf districten in het zuidoosten volgden illegaal de zomertijd, net als tien gebieden in het noord- en zuidwesten van de staat, die Central Time aanhouden (-7). "Eigenlijk is Indiana zijn eigen tijdzone", vatte een commentator het eens samen.

Het leidde tot absurde situaties. "Tijd is hier meer een mening", schreef persbureau AP over Union City, op de grens van Indiana en de staat Ohio. Omdat Indiana die maanden een uurtje achterliep, moesten inwoners in de zomer afspreken in "slow time" of "fast time".

Inwoners gebruikten dubbele klokken, scholieren kwamen vroeger op school aan dan dat ze van huis vertrokken waren en veel kerken en winkels besloten er maar een half uurtje tussen te gaan zitten. "Ik neem altijd wat te lezen mee", verklapte een inwoner, gewend om geregeld te moeten wachten.

Afspraken, vergaderingen en zelfs trouwerijen gingen geregeld mis, doordat mensen te laat kwamen opdagen. "Maar men maakt het weer goed door elders te vroeg te zijn", lachte de burgemeester.

Niet op te lossen

Meer dan twintig keer probeerden politici tevergeefs de situatie te verhelpen; burgers waren te verdeeld. Een derde van burgers is voor, een derde tegen, en een derde maakt het niets uit, verzuchtte een politicus. "Ik heb vrienden die voor zijn en vrienden die tegen zijn en ik volg altijd mijn vrienden", grapte een andere.

Indiana had er in 2006 eindelijk genoeg van en koos ervoor om voortaan ook de klok te verzetten. Dat bracht echter een heel nieuw probleem met zich mee: in welke tijdzone hoort de staat thuis? Doordat de rest van het land van tijd wisselde, liep Indiana in de winter synchroon met New York en in de zomer met Chicago. Nu moest er worden gekozen.

Voorstanders van de status quo wezen erop dat Indiana uit de pas zou lopen met de meeste omringende staten als er op Central Time omgeschakeld zou worden. Eastern Time sloot bovendien beter aan bij de bedrijvige oostkust en New York.

Tegenstanders vonden het logischer om de tijd gelijk te schakelen aan de meer nabijgelegen metropool Chicago. Dat zou daarnaast gunstiger uitpakken ten opzichte van westelijke staten als Californië.

Nederland

Het is een vraagstuk waar Nederland ook mee te maken krijgt. Astronomisch gezien ligt Nederland dichter bij Londen dan Berlijn, legde sterrenkundige Marco Langbroek eerder al uit. Maar economisch gezien is het logischer om de tijd gelijk te houden met buurland Duitsland, dat naar een permanente zomertijd neigt.

"Dan heb je qua zonsopgang en zonsondergang niet de logische tijd voor Amsterdam, maar voor Kiev in Oekraïne. Dat moeten we echt niet willen", meent Langbroek. Nederland en België hebben in ieder geval aangegeven samen op te willen trekken.

Indiana koos uiteindelijk voor de vertrouwde Eastern Time, al wordt dat besluit nog altijd gehekeld door bijvoorbeeld de Central Time Coalition. Volgens die tegenstanders leidde de gekozen tijdzone tot een hausse aan negatieve effecten.

"We staan nummer 7 als het gaat om overgewicht, zijn het minst fit en kennen op één andere staat na de meeste zelfmoorden onder tieners. Nergens anders komen zo veel mensen om bij auto-ongelukken en elk jaar blijven 55.000 leerlingen langdurig weg van school", sombert een woordvoerder. Het komt volgens haar allemaal doordat de biologische klok van iedereen in Indiana constant van slag is.

In andere Amerikaanse staten wordt momenteel getornd aan de zomertijd. In grote staten als Californië, Florida, Pennsylvania en Texas wordt gesproken over afschaffing. "Achteraf gezien, denk ik dat Indiana het goed gezien had: de rest van het land had juist de zomertijd moeten afschaffen", schamperde een krantencommentaar. "Indiana was zijn tijd vooruit."