Strengere regels Facebook tegen extreem-rechts toegejuicht, maar ook twijfel

Experts vinden het een goede zet dat Facebook scherper naar extreem-rechtse uitingen gaat kijken, maar wijzen er ook op dat het een grijs gebied is en dat dergelijke uitingen zullen blijven verschijnen. Het platform maakte gisteren bekend het onderscheid tussen white supremacy, white nationalism en white separatism vanaf volgende week op te heffen op Facebook en Instagram.

Daarmee worden alle teksten verbannen die onder een van deze noemers valt. Eerder gebeurde dat alleen met teksten waarin white supremacy werd uitgedragen.

"Die term zegt in feite dat het blanke ras superieur is aan andere rassen en dat andere rassen gedomineerd moeten worden", zegt Marloes van Noorloos, universitair docent strafrecht aan de universiteit van Tilburg. "De andere twee zeggen in feite dat witte mensen in een aparte staat moeten wonen en niet moeten mengen met andere rassen."

Veranderingen

Het gevolg van het nieuwe Facebook-beleid is dat straks teksten als "Ik ben een trotse witte nationalist" en "Immigratie verscheurt dit land, wit separatisme is het enige antwoord" zullen worden verwijderd, schrijft techsite Motherboard.

Gebruikers die dergelijke berichten plaatsen op Facebook of ernaar zoeken, zullen door Facebook worden gewezen op het bestaan van 'Life After Hate'. Dat is een organisatie die mensen helpt om uit haatgroepen te stappen. Een woordvoerder van Facebook bevestigt dat de veranderingen ook gelden voor gebruikers in Nederland en dat ook zij worden gewezen op het bestaan van deze organisatie.

Facebook zegt in een blogpost dat het deze zaken voorheen anders beoordeelde omdat het bij white nationalism en white separatism keken naar "de bredere concepten van nationalisme en separatisme" en daarbij werden ook Amerikaanse trots en Baskisch separatisme als voorbeelden genoemd. Die zijn volgens het platform een belangrijk onderdeel van iemands identiteit.

"De overlap tussen de drie vormen is zo groot, dat we eigenlijk geen duidelijk onderscheid kunnen maken", zegt Facebooks beleidsdirecteur contra-terrorisme tegen Motherboard daar nu over.

"Ik denk dat het belangrijk is dat hier aandacht voor is", reageert Rob Witte, teamleider onderzoek bij Art. 1, kenniscentrum discriminatie Nederland. Maar hij benadrukt tegelijkertijd dat het moeilijk wordt om de daad bij het woord te voegen. "De uitingen kunnen heel diffuus zijn, dat wordt nog wel een dingetje", zegt hij. "Maar ik denk dat het goed is dat mensen zich er bewust van zijn dat dit soort dingen rondgaat." Wat Witte betreft is het dan ook voor een belangrijk deel een besluit met een symbolische waarde.

IS-propaganda

De extreem-rechtse uitingen zullen door Facebook op dezelfde manier worden behandeld als propaganda van bijvoorbeeld IS. Dat betekent dat de automatische systemen een belangrijke rol gaan spelen. Denk bijvoorbeeld aan het automatisch tegenhouden van afbeeldingen die eerder zijn aangemerkt als ongewenst. Tegelijkertijd zullen gebruikers er vermoedelijk een sport van maken om de systemen om de tuin te leiden. Bijvoorbeeld met codewoorden.

Volgens Marijn Keijzer van de Rijksuniversiteit Groningen, is het verwijderen van extreem-rechts gedachtegoed een ingewikkeld grijs gebied. "Heel veel mensen zullen dit soort berichten verwerpelijk vinden, maar je komt hier wel terecht op het snijvlak van vrijheid van meningsuiting, haatzaaien en oproepen tot geweld."

"Ik heb niet de illusie dat hiermee dit soort content echt verdwijnt", zegt Nikki Sterkenburg, onderzoeker extreem-rechts aan de Universiteit Leiden. "Mijn vermoeden is dat ze met afgezwakte termen gewoon dingen blijven posten en dan mensen proberen door te sturen naar extremere sites."

Tegelijkertijd vindt Sterkenburg het wel een goede zet van het bedrijf. "Ik denk dat het belangrijk is om een statement te maken en hier paal en perk aan te stellen."