Twee jaar na het debacle van Sofia is De Ligt een grote meneer

De avond in Sofia voelt koud en nat. Het nationale stadion, met zijn lelijke sintelbaan om het veld, ziet er afschuwelijk uit. In dit decor maakt Matthijs de Ligt - morgen precies twee jaar geleden - zijn allereerste minuten voor Oranje. Het debuut eindigt in alle mogelijke opzichten in een nachtmerrie.

Bondscoach Danny Blind durft het aan. Stefan de Vrij kan door een blessure niet meespelen in de WK-kwalificatiewedstrijd tegen Bulgarije en dus doet hij, met onder anderen Wesley Hoedt en Nick Viergever op de bank, een beroep op de pas 17-jarige De Ligt. De Ajacied gaat de boeken in als de jongste naoorlogse debutant in het Nederlands elftal.

Veertien interlands verder is De Ligt niet weg te denken uit de opstelling van Oranje en wordt hij begeerd door alle grote clubs in Europa. Zullen zijn missers in het Vasil Levski-stadion vanavond tijdens het EK-kwalificatieduel met Duitsland nog door zijn hoofd schieten?

"Wat een afschuwelijk begin voor Matthijs de Ligt. Oh, oh, dit is toch de grootste nachtmerrie."

NOS-commentator Jeroen Elshoff ziet het na vijf minuten al misgaan. Een lange, trage, op het eerste oog kansloze bal van achteruit van Bulgarije wordt door De Ligt compleet verkeerd ingeschat. Hij mist de bal, waardoor de rappe aanvaller Spas Delev kans ziet de bal langs Jeroen Zoet te tikken. In een poging zijn fout te herstellen, struikelt De Ligt over zijn eigen doelman heen.

"Delev grijpt weer zijn kans. Het zijn twintig verschrikkelijke minuten van het Nederlands elftal in Sofia."

In de stem van Elshoff klinkt nu vooral ongeloof. De eerste helft is nog niet halverwege of het staat al 2-0. Wederom ziet De Ligt er niet goed uit. Eerst kopt de Ajax-verdediger een lange bal niet ver genoeg weg, daarna dekt hij veel te ruim. Delev kan aannemen, draaien en vanaf een meter of twintig rustig binnenschieten.

"Kijk naar deze gezichten. Het is één en al ellende."

Tegen het einde van de wedstrijd brengt de Bulgaarse regisseur de bank van Oranje in beeld, met naast Blind assistenten Fred Grim en Frans Hoek. De een heeft zijn armen over elkaar, de ander kijkt schuin naar beneden. Blind krabt achter zijn oor. De Ligt zit dan al een tijdje op de bank. Lazio-verdediger Hoedt heeft hem na rust afgelost. Of beter gezegd: verlost.

In een eindejaarsverhaal met de NOS blikt De Ligt eind 2017 terug op die avond in Sofia. In de eerste maanden na zijn debuut weigert hij de beelden terug te kijken. "Ik heb mezelf toen voorgenomen om een tijdje niets te volgen, want je weet hoe dat gaat. Er is altijd een zondebok en dat was ik dan", vertelt hij.

"Het is typisch. Iedereen heeft het erover dat ik twee fouten heb gemaakt. Die eerste is een fout van mij. Maar als die tweede goal ook een fout is, dan weet ik het niet meer."

Oranje was op het moment dat De Ligt zijn opwachting maakte al in een diepe crisis verzeild geraakt. Een nadeel, zegt hij er dan over. "Daardoor kwam de nadruk nog meer op mijn spel te leggen. Daar baalde ik flink van, maar tegelijkertijd merkte ik dat mijn nuchterheid een voordeel was."

De Ligt wordt in het eerste oefenduel na Bulgarije-uit negentig minuten op de bank gehouden. Interim-bondscoach Grim, die de dan ontslagen Blind heeft opgevolgd, kiest voor een centrum met Hoedt en Bruno Martins-Indi. Oranje verliest in Amsterdam met 2-1 van Italië.

Twee maanden later tegen Marokko (1-2 winst) krijgt De Ligt een nieuwe kans. Hij speelt uitstekend, maar weer zit er een smet op zijn optreden. In een poging zijn tegenstander de vrije doortocht naar keeper Jeroen Zoet te belemmeren, maakt de verdediger een overtreding: rood.

In de volgende zes duels neemt De Ligt weer plaats op de bank. Onder de nieuwe bondscoach Dick Advocaat moet de jonge Ajacied Karim Rekik voor zich dulden. Dat verandert als in februari 2018 Ronald Koeman wordt aangesteld. In alle elf duels onder zijn leiding staat De Ligt in de basis.

729 dagen na zijn pijnlijke hoofdrol in de Bulgaarse horrorfilm zal De Ligt van een lange bal van achteruit niet meer zo snel in de war raken.