Jongeren die 's avonds telefoon gebruiken slapen slechter

Jongeren die dagelijks op een beeldscherm kijken voordat ze gaan slapen, hebben meer slaapklachten dan leeftijdsgenoten die dit niet doen. Ze vallen bijvoorbeeld later in slaap, worden 's nachts wakker en slapen korter.

Ook overdag hebben ze vaker moeite om wakker te blijven, blijkt uit een onderzoek onder ruim 1300 jongeren en kinderen door onder meer het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Ruim een op de vijf kinderen van 8 tot 13 jaar (22 procent) gebruikt iedere avond een lichtgevend scherm. Onder jongeren (13 tot 18 jaar) is dit 83 procent. Zij gebruiken 's avonds vaak meer dan twee uur een scherm.

De jongeren die veel of lang op hun telefoon kijken, slapen tot een half uur korter. Dit suggereert een oorzakelijk verband, maar daar is nog geen bewijs voor, zegt het RIVM.

"Op de langere termijn kunnen slaapproblemen tot gezondheidsproblemen leiden", zegt hoofd gezondheidsbescherming Susan Janssen van het RIVM in het NOS Radio 1 Journaal. "Je kunt er echt ziek van worden, bijvoorbeeld hartklachten of diabetes van krijgen."

Blauw licht

De onderzoekers lieten jongeren een week lang geen scherm gebruiken en een oranje bril dragen die het blauwe licht van led-schermen blokkeert. Bij hen verminderden de klachten. "Het is natuurlijk wel de vraag of jongeren bereid zijn zo'n bril op te zetten."

De led-technologie, die in huidige schermen van computers, laptops, tablets en smartphones zit, zendt meer blauw licht uit dan oudere beeldschermen. Dat dit blauwe licht invloed heeft op de biologische klok en zo de slaap kan verstoren, was al bekend. Voor het eerst is nu gekeken naar de effecten bij kinderen en jongeren.

Volwassenen

Wat ook meespeelt, is het actief bezig zijn op de telefoons ofwel de cognitieve belasting. En wat een rol kan spelen is een überhaupt kortere slaaptijd. Als jongeren door het telefoongebruik later gaan slapen maar op dezelfde tijd opstaan, is er uiteraard sowieso minder slaaptijd.

"Ondanks het feit dat de rol van de verschillende onderliggende mechanismen nog niet geheel bekend is, zijn er voldoende aanwijzingen voor de relatie tussen schermgebruik en de verschillende aspecten van slaap", schrijft het RIVM.

Het onderzoek werd gedaan in opdracht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), omdat die het toezicht houden op dit soort apparaten. Het RIVM deed het samen met Amsterdam Universitair Medisch Centrum, het Nederlands Herseninstituut en Lifelines, een noordelijke data- en biobank.

De onderzochte jongeren wonen allemaal in Friesland, Groningen of Drenthe. "Wij denken dat deze grote groep representatief is voor de hele bevolking", zegt Janssen.

Eerder bleek uit RIVM-onderzoek al dat volwassenen die in het laatste uur voordat ze gaan slapen hun telefoon, tablet of computer gebruiken, minder en slechter slapen.

NOS op3 maakt eerder deze special over telefoonverslaving.