Is het regeren voorbij voor de 'spookpresident' van Algerije?

Hij laat zich amper in het openbaar zien en niemand weet hoe het met hem gaat. Abdelaziz Bouteflika (81) regeert sinds 1999 met harde hand over Algerije. Nu hij voor een vijfde termijn gaat, is dat de spreekwoordelijke druppel voor een nieuwe generatie Algerijnen.

De afgelopen dagen gingen tienduizenden Algerijnen de straat op om te demonstreren. Dat was 20 jaar niet meer voorgekomen omdat demonstreren in de hoofdstad Algiers verboden is.

"The game is over", scandeerden Algerijnen over de macht van president Bouteflika. Een macht die groot is, maar niemand weet precies hoe groot. Bouteflika werd in 2013 getroffen door een beroerte en is sindsdien aan een rolstoel gebonden. "Het is volstrekt onduidelijk welke rol hij nog speelt", zegt Algerije-kenner Niek Pas in Met het Oog op Morgen. "Hij heeft zich al tijden niet meer in het openbaar laten zien. Er is een president, maar hij is er ook niet. Algerijnen kennen hem alleen van verkiezingsposters."

Wie neemt de beslissingen in Algerije dan? Ook dat is in nevelen gehuld, weet Pas. Hij vertelt over de zogenoemde 'clan du pouvoir', de clan van de macht: "Dat is een kleine groep vertrouwelingen die wordt aangevoerd door de jongere broer van Bouteflika. Daar worden de beslissingen genomen maar niemand weet precies hoe dat functioneert."

In de clan komen verschillende groepen bij elkaar vanuit het leger, de veiligheidsdiensten en de oligarchie van het land. "Maar wie daar precies wat voor het zeggen heeft, is volstrekt onduidelijk. Daar komt ook nauwelijks iets over naar buiten."

Is Bouteflika nog wel in staat om het land te besturen, vragen Algerijnen zich nu hardop af. Reden om te klagen hebben ze. De belangrijkste inkomsten (olie en gas) zijn teruggelopen en daardoor is de economie verslechterd. Ook zijn er grote corruptieproblemen. "De wens van veel Algerijnen is dat er een nieuwe wind door het politieke systeem gaat. Dat er hervormingen komen."

Het merendeel van de demonstranten in Algerije is jong. Dat is al snel het geval in het land, weet Pas. "Van de ongeveer 20 miljoen inwoners is de helft jonger dan 25. Op sociale media zie je veel betrokkenheid bij de demonstraties."

Demonstreren is zeldzaam in Algerije. Tijdens de Arabische Lente 9 jaar geleden was het land ook een van de weinige landen waar de regering er betrekkelijk ongeschonden vanaf kwam. De Algerijnse Burgeroorlog (1991-2002) lag toen nog vers in het geheugen. "De angst voor de burgeroorlog is lang als chanteermiddel ingezet. Kom niet in opstand, want dan krijgen we dat soort toestanden weer. Die angst is er bij een nieuwe generatie niet meer."

Kiezen?

Is er een alternatief voor Bouteflika, die zich toch verkiesbaar heeft gesteld? Eigenlijk niet, weet Pas. "Er is een oppositie maar die is erg versplinterd. Het parlement heeft zestig partijen waarvan twee partijen de macht delen. Er is geen man of vrouw die hét gezicht is van de oppositie."