Fotografen luiden de noodklok: 'Professionaliteit wordt niet meer gewaardeerd'

Honderden Nederlandse fotojournalisten leggen vandaag het werk neer om aandacht te vragen voor hun vak. Het water komt ze naar eigen zeggen tot aan de lippen. "Ik maak me zorgen over mijn toekomst", zegt de Limburgse fotojournalist Annemiek Mommers.

Mommers werkt al 25 jaar als fotograaf voor verschillende nieuwsmedia. De afgelopen jaren voelde ze de waardering voor fotojournalistiek steeds verder afnemen, vertelt ze: minder opdrachten, minder vrijheid en minder geld. Inmiddels heeft Mommers zo'n 30 opdrachten per maand nodig voor een basisinkomen. En dat redt ze maar moeilijk. "Ik teer langzaam in op mijn spaargeld."

Iedereen kan foto's maken

Een kwestie van marktwerking, zegt ze. "Overal waar veel van is, wordt minder waard. Beeld is belangrijk, maar het is overal en er is veel van." Mommers doelt daarmee op het feit dat iedereen tegenwoordig foto's kan maken, met een smartphone of camera. "Professionaliteit wordt niet meer gewaardeerd."

De fotografen krijgen nu soms een paar tientjes voor een paar uur werk. En dat is veel te weinig, zegt Mommers. "Er gaat zoveel vanaf als zelfstandige: arbeidsongeschiktheidsverzekering, apparatuurverzekering, pensioenopbouw, auto. Als je dan bedenkt wat je per uur overhoudt, dat is niks meer. Je houdt soms maar een euro, of twee euro over aan een foto."

Maar niet alleen geld speelt een rol bij de onvrede van fotografen. Ook voelen ze zich beperkt in hun creatieve vrijheid. "Achter een bureau wordt van tevoren bedacht wat ze willen en dat moet jij gaan invullen. Wij bepalen zelf de inhoud haast niet meer, dat wordt voor ons bepaald."

Invuloefening

Mommers geeft een voorbeeld van een recente opdracht die ze kreeg. "Laatst moest ik een foto maken van allochtone vrouwen die gingen afzwemmen. Vanuit de redactie werd beslist dat er per se een boerkini op moest. Wie zegt dat die mensen dat willen? En het zegt niks over de inhoud. Het zegt niks over wat ik daar als onbevangen fotograaf wil laten zien."

"Beeldframing", noemt ze dat. "En daar heb ik last van."

Mommers is niet de enige die zich grote zorgen maakt over de fotojournalistiek:

In Den Haag hebben fotografen bij het kantoor van ANP/Hollandse Hoogte een lijst met handtekeningen aangeboden aan directeur Martijn Bennis. Hij begrijpt de zorg van de fotografen. "Het is een moeilijk vak geworden. De fotojournalistiek is enorm onder druk komen te staan in de afgelopen 20 jaar."

Bennis zegt dat de organisatie probeert de fotografen tegemoet te komen. Zo zouden de dagtarieven inmiddels verhoogd zijn. "En we proberen onze onderhandelingspositie te verstevigen. Als wij sterker kunnen onderhandelen met uitgevers, dan hebben fotografen daar ook profijt van."

Toch ziet Mommers de toekomst van de fotojournalistiek somber in. Op de vraag of ze met de kennis van nu opnieuw voor de fotografie zou kiezen, zegt ze: "Moeilijke vraag, maar ik raad het mijn kinderen in ieder geval af."