Oud-minister Koos Andriessen (90) overleden
Oud-minister Koos Andriessen is overleden. Hij is 90 jaar geworden. Andriessen was twee keer minister van Economische Zaken, eerst van 1963 tot 1965 voor de CHU en later van 1989 tot 1994 voor het CDA (de partij waarin de CHU was opgegaan). In zijn eerste periode was hij de jongste minister van het kabinet, in de tweede juist de oudste.
Als lid van het derde kabinet-Lubbers hield hij zich vanaf 1989 onder meer bezig met energiebesparing, het vestigingsklimaat voor het mkb, globalisering en het stimuleren van de Nederlandse industrie.
Hij bedacht samen met toenmalig minister van Financiën Kok het Fonds voor de Economische Structuurversterking, het eerste fonds waar de winsten van de Staat op de winning van aardgas in werden gestort. Uit dat fonds worden infrastructuurprojecten betaald.
Technolease
Andriessen besteedde zijn ministerschap aan het redden van grote technologiebedrijven voor Nederland. Onder zijn aanvoering werd de omstreden sale and leaseback-constructie, of technolease, bedacht waardoor Philips, Fokker en DAF belastingvoordelen kregen door hun kennis te verkopen en weer terug te huren. Het geheime plan leidde tot Kamervragen maar werd uiteindelijk geaccepteerd.
Ook ASML kreeg via een door Andriessen bedacht Stimuleringsfonds financiële hulp. Volgens hem was hoogwaardige technologie onmisbaar voor de Nederlandse economie en goed voor de werkgelegenheid, en had de overheid een taak die industrie vast te houden.
In 1994 moest Andriessen het stokje overgeven aan het paarse kabinet van premier Kok. Het regeerakkoord vond hij op het gebied van de economie visieloos. "Het gaat twintig bladzijden over de verdeling van sociale voorzieningen. Maar hoe gaat Nederland de komende eeuw tegemoet? Wat doen we aan onze infrastructuur, scholing, verkeersproblemen en het werkgelegenheidsvraagstuk?", zei hij in een radio-interview bij de VPRO.
Hoogleraar
Veel eerder was hij ook al minister van Economische Zaken: in de jaren 60 zat hij in het kabinet-Marijnen. Daarvoor was hij topambtenaar op hetzelfde ministerie, en hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam.
In de tussenliggende bijna 25 jaar was hij lid en voorzitter van de raad van bestuur van een internationaal opererende producent van industriële verpakkingen. Hij was ook nog twee jaar voorzitter van werkgeversorganisatie NCW.
Andriessen vond dat veel politieke vraagstukken zich niet lenen voor een openbaar debat in de Tweede Kamer. "Ik heb nog nooit een vraagstuk op straat opgelost gezien. Als het op straat ligt wordt het alleen maar moeilijker." Toch vond hij de debatten met de Tweede Kamer leuker dan de ministerraad in de Trêveszaal. "Als een Kamerlid wat zei dan dacht ik: 'ah, zo denken dus mensen in het algemeen'."
Werklust
Ook na zijn ministerschap en pensionering bleef hij werken, als commissaris en als bestuurder van bijvoorbeeld het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Andriessen zei dat zijn jeugd invloed heeft gehad op zijn "calvinistische" werklust. Hij groeide op in een eenoudergezin, waar zijn moeder geld verdiende als strijkster.
"Evenwicht vinden tussen werken en niet werken, daar heb ik een beetje moeite mee", zei hij in het VPRO-interview in 1994. "Dat heeft ook te maken met angst voor het doodgaan. Je bent voortdurend aan het bewijzen dat je nog meedoet, dat je het nog kan."