Onrustig in sloppenwijken Caracas, VS en Maduro lijnrecht tegenover elkaar

In Venezuela is het op sommige plekken nog onrustig, na het besluit van Juan Guaido, de oppositieleider in het Venezolaanse Congres, om zichzelf tot interim-president uit te roepen. In een van de grootste sloppenwijken van de Venezolaanse hoofdstad Caracas, Petare, zouden bendeleden granaten naar de politie hebben gegooid. Het leger, doorslaggevend in de strijd om de macht, staat nog steeds achter president Nicolás Maduro.

Bij confrontaties zijn gisteravond volgens Venozolaanse mensenrechtenorganisaties zeker dertien mensen om het leven gekomen. De vele meldingen over onrust in de sloppenwijken zijn opvallend, want dat zijn traditionele bolwerken van de regering.

"Dit is ongetwijfeld de grootste uitdaging van Maduro's positie tot nu toe", zegt NOS-correspondent Marc Bessems vanuit Zuid-Amerika. "De man die zichzelf tot nieuwe president heeft uitgeroepen, heeft voor een hele agressieve aanpak gekozen en voorlopig met succes. Kijk maar hoeveel mensen de straat zijn op gegaan. Maduro lijkt nog niet zo goed te weten wat hij nu moet doen."

'Militair ingrijpen VS'

De oppositie heeft ook meteen diplomatiek succes. Interim-president Juan Guaido is direct door veel landen erkend, zoals de VS, Canada en tien Zuid-Amerikaanse landen. Het diplomatieke succes maakt het voor de oppositie makkelijker om mensen te mobiliseren en is een extra argument om het leger over te halen de kant van de oppositie te kiezen.

De Amerikanen hebben Maduro gewaarschuwd geen geweld te gebruiken tegen Guaido en de demonstranten, want als dat gebeurt dan liggen "alle opties" op tafel. "Daarmee suggereert de VS militair ingrijpen", zegt VS-correspondent Arjen van der Horst. "En of dat nou bluf is of niet, het zet extra druk op Maduro. Washington grijpt op dit moment de crisis aan om Maduro pootje te lichten."

Maduro heeft gisteren in een reactie alle banden met de VS verbroken en de Amerikaanse diplomaten opgedragen om binnen 72 uur het land te verlaten. Omdat de VS Maduro niet langer erkent, legt het land dat ultimatum naast zich neer.

Rusland

Kremlin-woordvoerder Peskov doet Gauido's actie af als een couppoging en zegt bezorgd te zijn over de suggestie van een mogelijke militaire interventie. Moskou beschouwt Maduro als de legitieme leider van Venezuela.

Rusland is een van de belangrijkste partners van het olierijke, maar economisch ingestorte Zuid-Amerikaanse land. De Russen hebben fors geïnvesteerd in de oliesector en hebben in de afgelopen jaren de militaire betrekkingen met Venezuela aangehaald. Vorige maand nog landden twee Russische strategische bommenwerpers die nucleaire ladingen kunnen dragen op de luchthaven Simón Bolivar, net buiten Caracas, voor een gezamenlijke oefening.

Dat gebeurde drie dagen nadat Maduro een bezoek had gebracht aan Poetin in Moskou. Deskundigen zagen het sturen van de bommenwerpers als een signaal aan de VS dat Maduro internationaal niet alleen staat.

Ook China heeft de VS opgeroepen zich niet met interne aangelegenheden van Venezuela te bemoeien. China heeft de Zuid-Amerikanen de laatste jaren miljarden dollars geleend. Syrië en Iran veroordelen wat zij een couppoging noemen. Turkije steunt Maduro eveneens.

Ingrijpen?

Volgens Bessems is de belangrijkste vraag wat er straks gaat gebeuren als de mensen weer de straat op gaan. Het is nu midden in de nacht, Venezuela loopt vijf uur achter.

"Moet Maduro straks zijn troepen keihard laten ingrijpen? Moet hij de oppositieleider Juan Guaido laten oppakken of negeren?", stelt Bessems de voor de hand liggende vragen. Keihard optreden kan averechts werken en mogelijk een reactie van de VS ontlokken. "Maar niets doen is ook gevaarlijk, want het ondermijnt zijn gezag. In deze situatie gaat het er uiteindelijk om wie de eerste fout maakt."

Curaçao

Curaçao, dat de afgelopen tijd met een forse vluchtelingenstroom vanuit Venezuela te kampen had, zal de ontwikkeling in het buurland met argusogen volgen. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft nog niet gereageerd op de laatste ontwikkelingen in Venezuela.

De Europese Unie heeft opgeroepen tot vrije en eerlijke verkiezingen. De inwoners van Venezuela willen democratie en hun eigen lot kiezen en dat kan niet worden genegeerd, schrijft de EU in een verklaring. De Portugese minister Augusto Santos Silva van Buitenlandse Zaken zegt dat het tijd is voor Maduro om in te zien dat de tijd om te vertrekken is gekomen.

Maduro is sinds 2013 de president van Venezuela. Hij is de opvolger van Hugo Chávez, die toen overleed aan kanker.