Overname boerenbedrijf geen sinecure, weten deze vader en zoon
Soms loopt het uit op een familieruzie. Het is bovendien financieel ingewikkeld en het kost jaren om het rond te krijgen. Jonge boeren hebben vaak moeite om het bedrijf van hun ouders over te nemen. Daardoor stoppen veel familiebedrijven.
Het kabinet trok in het regeerakkoord 75 miljoen euro uit om jonge boeren hierbij te helpen. Vandaag maakt landbouwminister Schouten bekend dat het meeste geld naar een garantieregeling gaat. Daarmee wordt het makkelijker om geld te lenen voor een overname.
Vader en zoon De Vries uit het Friese plaatsje Tersoal zitten midden in die generatiewissel. Zoon Rakesh (34) besloot tien jaar geleden dat hij de melkveehouderij van zijn ouders wilde overnemen. Daar komt heel veel bij kijken. Hij volgde zelfs een cursus om zich erop voor te bereiden.
Waarde bedrijf is pensioen ouders
Wat vooral heel lastig is: hoe bepaal je de waarde van het bedrijf? De koopsom is het pensioen van de ouders. Vader Ale de Vries (63): "Je wilt graag dat zoon en schoondochter een goede financiële toekomst hebben, dus je moet niet het onderste uit de kan willen. We hopen dat er straks genoeg uit het bedrijf komt zodat wij een goed pensioen hebben."
In veel boerengezinnen is er dan nog een extra complicatie. Soms zijn er meerdere kinderen die het bedrijf willen overnemen. Of vinden de broers of zussen die het niet overnemen dat ze ook recht hebben op kapitaal uit het familiebedrijf.
Ale kent verschillende families waar ze door ruzie hierover niet meer met elkaar praten. "Dan voelen de andere kinderen zich gepasseerd. Het gaat heel vaak niet alleen om het geld, maar om de emotie." Rakesh heeft twee zussen, maar die willen allebei geen boerin worden. Om scheve ogen te voorkomen, hebben de ouders beloofd dat ze hun dochters zullen helpen als zij een huis gaan kopen.
Meer zekerheid van de overheid
Uiteindelijk moeten ze samen de prijs van het bedrijf bepalen. Die ligt altijd onder de marktwaarde. Zo'n garantieregeling kan hierbij wel helpen, denkt zoon Rakesh, want zo kan hij makkelijker krediet krijgen bij de bank. "Het is belangrijk dat het bedrijf niet stil komt te vallen. Dat zou kunnen als de rentekosten te hoog worden. Hier kun je als jonge boer zeker profijt van hebben."
Toch had Rakesh nog liever iets anders gehad van de overheid: meer zekerheid over toekomstig beleid. "Als jonge boer maak je keuzes voor de komende 20 à 25 jaar en helaas verandert het beleid soms ieder jaar wel. Daar kunnen wij ons niet op voorbereiden. Daar zit je mee in de knoei."
Vader Ale helpt nu nog steeds iedere ochtend om 5.15 uur met melken. Maar hij woont niet meer op de boerderij. Nog een belangrijke praktische kwestie bij overnames. Sommige ouders voelen zich weggejaagd van hun erf.
"Mijn vrouw en ik wonen nu een dorp verder", zegt hij. "We wilden niet meer iedere avond de boerderij zien. Je moet de volgende generatie ook de vrijheid gunnen. We zijn er goed bij betrokken maar na veertig jaar werken zijn we nu 's avonds vrij."
